تأثیر تزریق داخل تخمدانی سلول‌های c-Kit+ مشتق از مغز استخوان در بازتوانی تخمدان موش های صحرایی یائسه

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: یائسگی زودرس یکی از مشکلات تهدید کننده ی چرخه ی تولید مثل و حیات تخمدان در سنین باروری می باشد که در صورت عدم درمان با مشکلات جسمی و روحی عدیده ای همراه است. یکی از روش های درمانی روبه گسترش در دنیا استفاده از سلول‌های بنیادی است. در این طرح، سلول‌های c-Kit+ مغز استخوان که توانایی قابل توجه ای در تمایز به انواع سلول دارند برای جوان‌سازی تخمدان در مدل منوپوز موش مورد استفاده قرار گرفت. روش کار: تعداد 75 موش ماده از نژاد ویستار به 5 گروه 15 تایی تقسیم شدند: گروه کنترل بدون مداخله، منوپوز بدون درمان، منوپوز با تزریق داخل تخمدانی سالین، منوپوز با تزریق داخل تخمدانی سلول‌های c-Kit+ و منوپوز با تزریق داخل تخمدانی سلول‌های c-Kit-. برای ایجاد مدل منوپوز از تزریق داخل صفاقی 4-vinylcyclohexene dipoxide (VCD) با دوز mg/kg 160 به مدت 15 روز استفاده شد. در مقاطع زمانی دو، چهار، شش و هشت هفته پس از جراحی نمونه گیری از بافت تخمدان انجام شد و در هر نمونه گیری سه موش هر از گروه کشته شدند. بافت تخمدان راست جهت ارزیابی بافت شناسی و شمارش فولیکول و تخمدان چپ جهت بررسی بیان ژن آنژیوپویتین دو و VEGF برداشته شد. در آخرین نمونه گیری جهت ارزیابی هورمون FSH خون‌گیری از قلب انجام شد و پس از اتمام نمونه گیری سه موش باقی مانده از هر گروه جهت جفت گیری طبیعی با موش نر در یک قفس نگه داشته شدند. نتایج: در ارزیابی نتایج، آترزی 100% پس از تزریق داخل صفاقی VCD در گروه منوپوز مشاهده شد. در اولین و دومین و آخرین نمونه گیری گروه درمان با c-Kit+ بدون اختلاف معنی دار با گروه کنترل، با افزایش قابل توجه فولیکول های سالم تفاوت معنی دار با سایر گروه های منوپوز داشت و در سومین نمونه-گیری گروه کنترل با بیشترین میانگین تعداد فولیکول های سالم با سایر گروه‌ها تفاوت معنی دار داشت. از نظر فولیکول های آترتیک در تمام مقاطع نمونه گیری گروه c-Kit+ و کنترل دارای کمترین تعداد بودند. ارزیابی بیان ژن نشان داد در گروه منوپوز بدون درمان و گروه درمان با سالین که بافت ها دچار پرخونی و التهاب بودند بیان ژن ANG-2 و VEGF با افزایش آنژیوزنز، افزایش داشت که در نمونه‌گیری‌های بعدی افزایش تدریجی و آرام بیان ژن ANG-2 در گروه c-Kit+ نشان از افزایش آنژیوژنز داشت. نتایج زاد و ولد نشان از نزدیک بودن نتایج گروه c-Kit+ به کنترل با 100% باروری در هر دو گروه و تفاوت معنی دار با سایر گروه‌ها بود. نتایج هورمونی تفاوت معنی داری بین گروه‌ها نشان نداد. بحث: با توجه به یافته ها می توان پیشنهاد داد که سلول‌های c-Kit+ مغز استخوان باعث احیای عملکرد تخمدان و بازیابی قدرت باروری می شوند. لذا پیشنهاد می گردد این درمان پس از گذراندن مراحل پیش بالینی وارد پروتکل‌های درمانی برای بیماران دچار منوپوز گردد.