طراحی و روان‌سنجی ابزار "محیط ایمن در بخش های روانپزشکی"

Abstract

چکیده: مقدمه: فراهم کردن محیط ایمن در بخش های روان پزشکی یکی از وظایف مهم پرستاران می باشد که مورد غفلت قرار گرفته است. ایجاد هر گونه تغییر در این محیط مستلزم شناسایی و ارزیابی ابعاد محیط ایمن می باشد. لذا این مطالعه با هدف بهره گیري از تجارب واقعی افراد درگیر در بخش های روان پزشکی به منظور تبیین مفهوم محیط ایمن انجام گرفت تا براساس آن، ابزاري براي اندازه گیري آن طراحی و اعتباریابی گردد. روش پژوهش: این مطالعه یک پژوهش ترکیبی با طرح متوالی اکتشافی است که در مرحله نخست از مطالعه ی کیفی به منظور تبیین مفهوم محیط ایمن در بخش های روانپزشکی با رویکرد تحلیل محتواي قراردادي استفاده شد. بدین منظور، مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 7 نفر از بیماران در حال ترخیص و 16 پرستار، یک روانپزشک، یک روانشناس، یک نیروی خدماتی به روش نمونه گیري هدفمند انجام شد. همچنین محقق جهت نوشتن یادداشت های در عرصه 84 ساعت بخش ها را مورد مشاهده قرار داد. در مرحله ی دوم، گویه هاي ابزار با استفاده از یافته های مرحله ی کیفي و مروري بر متون طراحی گردید. سپس روایی صوري، روایی محتوا (تعیین نسبت و شاخص روایی محتوا) و روایی سازه (با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی بر روی120 نفر از پرستاران شاغل در بخش های روان پزشکی)، و همسانی درونی، ثبات (20 نفر از پرستاران) و توافق بین ارزیابان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: از تحلیل داده ها در بخش کیفی چهار تم "محیط زندگی عاری از حوادث"، "توانمندسازی کارکنان"، "درگیر بودن کارکنان" و "درگیر بودن خانواده"شناسایی گرديد. پس از تبیین مفهوم محیط ایمن در بخش های روانپزشکی، پیش نویس ابزار با 117 گویه در طیف لیکرت پنج درجه اي طراحی گردید که پس از تعیین روایی صوری و روایی محتوا گویه هاي ابزار در دو بخش مقیاس شامل ابعاد "درگیر بودن کارکنان" و "درگیر کردن خانواده" و چک لیست مشاهده ای شامل ابعاد "توانمندسازی کارکنان" و "محیط زندگی عاری از حوادث" تنظیم گردید. تحلیل عامل اکتشافی مقیاس 33 گویه ای حاکی از وجود دو بعد بود که در قالب "درگیر بودن" با درصد واریانس مشترک 38/32 و "درک از محیط فیزیکی" با درصد واریانس مشترک 92/7 نام گذاري شد. ضریب آلفاي کرونباخ مقیاس نهایی با 29 گویه 920/0 و برای ابعاد "درگیر بودن" و "درک از محیط فیزیکی" به ترتیب 931/0 و 760/0 محاسبه شد. ضریب همبستگی درون طبقه اي برای مقیاس و چک لیست به ترتیب 912/0 و 809/0 به دست آمد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که برای ایجاد محیط ایمن در بخش های روانپزشکی ، مشارکت کارکنان، خانواده و بیماران ضروری است.در این محیط بیماران در مرکز توجه قرار دارند و به حال خود رها نشده اند. کارکنان از طریق مداخلات خود بیماران را توانمند می کنند تا به خودکنترلی برسند و از طرف دیگر کارکنان توسط سازمان توانمند می شوند. در چنین محیطی، پاسخگویی حرفه ای کارکنان و کار تیمی درون رشته ای و بین رشته ای اهمیت زیادی دارد و بیماران احساس می کنند که در یک محیط طبیعی زندگی می کنند که اکثر نیازهای آنان تامین می شود و محیط عاری از احتمال بروز حوادث است. با توجه به نتایج بخش کمی، از ابزار می¬توان در آموزش، مدیریت و خدمات پرستاری استفاده کرد. بررسی تحلیل عامل تاییدی ابزار برای مطالعات بعدی پیشنهاد می شود.