اعتبارسنجی یک مقیاس مبتنی بر الگوی پرسید جهت ارزیابی عوامل محیطی، آموزشی و اکولوژیک مرتبط با رفتار خود مراقبتی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید شهر همدان در سال 1396

Abstract

مقدمه: در بسیاری از مطالعات عامل کلیدی در مدیریت موفق بیماری آرتریت روماتوئید جلب بیماران جهت داشتن رفتارهای خود مراقبتی صحیح است. دسترسی ارائهدهندگان خدمات سلامت به ابزارهای استاندارد جهت اندازهگیری وضعیت انجام رفتارهای خود مراقبتی و عوامل مرتبط با آن در این بیماران ضرورت دارد. مطالعه حاضر با هدف اعتبارسنجی یک مقیاس مبتنی بر الگوی پرسید جهت ارزیابی عوامل محیطی، آموزشی و اکولوژیک مرتبط با رفتار خود مراقبتی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد. روش کار و مواد: این مطالعه بر روی 450 بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید مراجعهکننده به مطب و درمانگاه‌های روماتولوژی بیمارستان‌های دولتی شهر همدان که طی نمونهگیری آسان به دست آمدند، انجام شد. ابزار کار پرسشنامهای مشتمل بر سازههای الگوی پرسید بود که از طریق مصاحبه تکمیل گردید و دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 22 مورد آنالیز قرار گرفت. پایایی، روایی صوری، شاخص روایی محتوایی و ضریب نسبی روایی محتوایی بررسی شد. ابزار اولیه با چهل بیمار پایلوت تست گردید. تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تائیدی برای تعیین روایی سازه و فاکتورهای ساختار پرسشنامه استفاده شد. یافتهها: افراد موردمطالعه در سنین بین 84-18 سال با میانگین سنی 53 (SD = 13) قرار داشتند. همبستگی درونی در اکثر سازههای ابزار بسیار رضایت‌بخش به دست آمد. آلفای کرونباخ در سازهها از مقادیر 69/0 تا 90/0 متغیر بود. علاوه بر این نتایج شاخص روایی محتوایی و ضریب نسبی روایی محتوایی و روایی صوری در مطالعه حاضر، سادگی، وضوح و ارتباط مقیاسهای این ابزار را تضمین کرد. در آزمون مجدد و بررسی ضریب همبستگی درون طبقهای با فاصله اطمینان 95٪، 70/0 ICC ≥ در تمام سازههای این ابزار دیده شد که مؤید تکرارپذیری این آزمون بود. تحلیل عاملی با استفاده از روش تحلیل مولفه اصلی (Principle Component Analysis :PCA) با چرخش واریماکس( Varimax) و ابلیمن به استخراج هفت عامل برای رفتارهای خود مراقبتی، چهار عامل برای عوامل محیطی، چهار عامل برای عوامل مستعدکننده (خودکارآمدی و نگرش)، دو عامل برای عوامل تقویتکننده (حمایت خانوادگی)، یک عامل برای عوامل قادرکننده و چهار عامل برای سازه آگاهی انجامید. تحلیل عامل تائیدی نشان داد که اکثر سؤالات ابزار بار عاملی معناداری بر روی متغیر مربوط به خود دارند و ساختار عاملی ابزار و روایی سازه مطلوب است. در بررسی ضریب همبستگی پیرسون، بین تمام متغیرها با رفتارهای خود مراقبتی، بین متغیرهای قادرکننده، حمایت اجتماعی و خودکارآمدی با عوامل محیطی و بین متغیرهای حمایت اجتماعی و خودکارآمدی با عوامل قادرکننده و بین متغیر خودکارآمدی با حمایت اجتماعی و بین متغیر آگاهی با نگرش و عوامل محیطی رابطه معنیدار مشاهده شد. نتیجهگیری: مطالعه حاضر ابزار مناسبی را برای ارزیابی عوامل محیطی، آموزشی و اکولوژیک مرتبط با رفتار خود مراقبتی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید در جامعه ایرانی ارائه می-دهد که به لحاظ اعتبار، قابلیت اطمینان، سادگی، عملکرد و توجه همهجانبه‌ نیازهای آموزشی حیطه ارتقا سلامت با تکیه بر الگوی پرسید از اعتبار مناسبی برخوردار است.