مطالعه‌ی کیفی سرقت علمی - ادبی ازدیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
Abstract
چکیده
مقدمه: امروزه یکی از عمده‌ترین معضلات حوزه‌ی پژوهش سرقت علمی و ادبی است و موثرترین راه برای مدیریت سرقت علمی، جلوگیری از وقوع آن در گام‌های نخست است.
هدف: این مطالعه به دنبال تبیین دیدگاه‌ها و تجارب اساتید هیات علمی در خصوص سرقت علمی و ادبی می‌باشد.
روش کار و مواد: این پژوهش یک مطالعه‌ی کیفی با رویکرد تحلیل محتوا است. هجده نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 95 در پژوهش شرکت داشتند. داده‌ها از روش نمونه‌گیری هدفمند اتخاذ شده، حجم نمونه به اشباع اطلاعات بستگی داشت.
یافته‌ها: تحلیل مصاحبه‌های مشارکت‌کنندگان منجر به استخراج 16 درون‌مایه، 35 زیرطبقه، و تعداد 112 کد معنایی گردیده است. یافته‌ها بیانگر آن است که با افزایش استفاده از اینترنت مصادیق سرقت علمی انواع متنوعی پیدا کرده و امروزه فقط در استناد کردن خلاصه نمی‌شود. پیشرفت‌های علمی به فرصتی در جهت پیشگیری از سرقت علمی تبدیل شده است. ضمنا با قوانین صریح می‌توان از شیوع بی‌رویه‌‌ی سرقت علمی کاست، همچنین، کتابداران با ایفای نقش‌هایی غیر از نقش‌های سنتی می‌توانند در زمینه کاهش از سرقت علمی موثر باشند.
نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع گسترده سرقت علمی، موسسات آموزشی و پژوهشی نتوانسته‌اند اخلاق پژوهش را در افراد درونی کنند، لذا، سیاست‌گذاری پژوهشی جدید، تجدید نظر در قوانین پژوهشی، تغییر در سیستم‌های ارزیابی، و استفاده از قابلیت‌های فناوری در پیشگیری از سرقت علمی موثر خواهند بود. بهره‌گیری از توانمندی‌های کتابداران و اعمال مداخله‌های تنبیهی و توجیهی برای کاهش سرقت علمی موثر خواهد بود.