شناسایی ادراک ورویکرد محققین دانشگاه علوم پزشکی تبریزدرمورد مسائل اخلاقی و حقوقی نویسندگی و بد انتشاری
Abstract
خلاصه فارسی
مقدمه: سوء رفتارهای پژوهشی به یک آفت فراگیر در پژوهش ها تبدیل شده است. مصادیق مختلفی از سوءرفتارهای پژوهشی از مرحله شکل گیری پژوهش تا نشر برونداد علمی، شناخته شده است. این انحرافات اخلاقی در پژوهش منجر به آلودگی شواهد علمی و تنزل کیفی بروندادهای پژوهشی و هدر رفتن هزینه هایی که صرف پژوهش گردیده است می شود و هرنوع تحقیقی که در جهت شناسایی سوء رفتارهای پژوهشی و عوامل موثر بر آن انجام بگیرد لازم و ضروری است.
هدف: هدف کلی این پژوهش، شناسایی ادراک و رویکرد محققین دانشگاه علوم پزشکی تبریز در مورد مسائل اخلاقی و حقوقی نویسندگی و بدانتشاری است.
روش کار و مواد: مطالعه حاضر به روش تحقیق کیفی اکتشافی و با استفاده از مصاحبه
نیمه ساختار یافته بین سال های 1395-1396 انجام گرفت. جامعه پژوهش را اعضای هیئت علمی، سردبیران و ویراستاران مجلات، هیئت داوری مقالات و پایان نامه ها، محققین، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی تبریز تشکیل دادند. حجم نمونه پژوهش نیز ابتدا بصورت نمونه گیری هدفمند و در ادامه با روش گلوله برفی انتخاب شد. با 27 نفر از افراد واجد شرایط مصاحبه انجام گرفت. چارچوب راهنمای مصاحبه این مطالعه بر پایه ی تحقیق دلوین وگری بنا شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزار MAXQDA v10 استفاده شد.
یافته ها: پژوهش حاضر نشان داد پاسخ گویان با معیارهای اصلی نویسندگی و مشارکت در پژوهش آشنا بودند و معیارهای موجود در این زمینه را رعایت می کردند. در بحث انتشار و بدانتشاری، کهنه شدن داده ها و مدت زمان زیاد داوری تا پذیرش، پژوهشگران را به سمت
سوء رفتارهای پژوهشی سوق می داد. پاسخ گویان بر این نکته واقف بودند که نباید کیفیت کار را فدای کمیت آن کرد و از این منظر نسبت به سیاست ها و برنامه ریزی های آموزشی و پژوهشی که پژوهشگران را برای انتشار سریع و بیشتر آثار علمی تحت فشار قرار می دهد، دید انتقادی داشتند. پاسخ گویان ادراک خوبی از عوامل تاثیرگذار در انتشار موفق برونداد علمی شامل کیفیت کار، گزارش نهایی برون داد علمی، پایبندی به اصول اخلاقی، انجام تحقیقات میان رشته ای، استفاده از ترفندهای اخلاقی، همکاری با افراد موفق به ویژه در خارج از کشور داشتند.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه می تواند در ايجاد یک نظام صحيح اخلاقي پژوهش، كنترل هاي بيروني و نظارت درونی، تعریف سیاست های روشن در انتشار از طرف مجلات، تجدیدنظر در نگاه کمیتی به آثار پژوهشگران و توسعه اخلاق علم با تاکید بر کیفیت و آموزش سوءرفتارهاي پژوهشی تاثیر چشمگیری داشته باشد.