عو امل پیش‌بینی کننده مشارکت در غربالگری سرطان کولورکتال بر اساس مدل بزنف در افراد با خطر متوسط مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر تبریز

Abstract

چکیده: مقدمه: سرطان روده به‌عنوان یکی از شایع ترین عوامل مرگ ‌ومیر در جهان شناخته‌شده است. غربالگری منظم به‌عنوان یک روش‌ تشخیص زودرس می‌تواند با استفاده از مدل بزنف که به‌ منظور مطالعه رفتار و تعیین عوامل مؤثر در تصمیم‌گیری رفتار افراد به کار گرفته می‌شود، پیش‌بینی شود. این مطالعه باهدف تعیین عوامل پیش‌بینی کننده مشارکت در غربالگری سرطان کولورکتال بر اساس مدل بزنف در افراد با خطر متوسط انجام گرفت. مواد و روش‌ها: این مطالعه، یک مطالعه توصیفی مقطعی بود که ۵۷۶ نفر از افراد در معرض خطر متوسط در ۴ منطقه از ۱۱ منطقه شهردای تبریز به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای وارد مطالعه شدند. معیارهای ورود به مطالعه شامل سن بالای ۵۰ سال، قادر بودن به پاسخ‌گویی به سؤالات ازنظر جسمی و روانی، عدم ابتلای خود فرد یا بستگان درجه اول به سرطان کولورکتال بنا به اظهار خود فرد، عدم ابتلا به غدد خوش‌خیم (پولیپ) روده بزرگ، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون، مشکلات شناختی، گفتاری و یا شنوایی بودند. افرادی که به‌صورت ناقص به پرسش‌نامه پاسخ دادند، از مطالعه خارج شدند. از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل بزنف برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. از روش‌های آماری توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی (ضریب همبستگی و رگرسیون خطی) استفاده شد تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS22 انجام شد. سطح معنی‌داری کمتراز 05/0 در نظر گرفته شد. نتایج: در این مطالعه ۳۴۸ فرد (۴/۶۰%) در گروه سنی ۵۰ تا 59 سال و ۲۲۸ فرد (۶/۳۹%) در گروه سنی ۶۰ تا ۷۰ سال بودند. اکثر شرکت‌کنندگان (۸/۸۵%) متأهل بودند. میانگین نمره شرکت‌کنندگان در آگاهی) ۶۹/±۲۳ ۶۳/۳۹) ، نگرش (۷۲/±۹ ۶۲/۵۸)، هنجارهای ذهنی (۹۳/±۲۵ ۲۱/۶۳)، قصدرفتاری (۱۸/±۱۵ ۳۰/۵۰) و عوامل قادر کننده (۸۴/۱۹ ± ۵۸/۷۷) بود. آگاهی (۱۰۲/۰=ᵦ) و هنجارهای ذهنی (۱۴۷/۰=ᵦ) به ترتیب پیش‌گو کننده معنی‌داری برای قصدرفتاری تغییر رفتار بودند. آموزش آزمون‌های غربالگری ارتباط معنی‌داری (۸/۰=p) با نمره قصدرفتاری نشان داد (۷۸/۵=ᵦ). نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد می‌توان با تمرکز کردن به آگاهی و هنجارهای ذهنی در بین افراد در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان کولورکتال، رفتار آن‌ها را جهت مشارکت در برنامه‌های غربالگری پیش‌بینی کرد و اقدامات لازم را انجام داد.