بررسی روایی و پایایی پرسشنامه اعتیاد غذایی دردانش آموزان دبیرستان‌های شهرستان مرند
Abstract
مقدمه: طبق پیش بینی سازمان جهانی بهداشت،تا سال ۲۰۲۰ بیماری‌های مزمن غیر واگیر عامل سه‌چهارم موارد مرگ‌ومیر در كشورهاي درحال‌توسعه خواهند بود و مشكلات تغذیه‌ای ريشه بسياري از بیماری‌های مزمن عمده می باشد. اعتیاد غذایی در سطح فردی باعث ایجاد مشکلات در سلامت جسمی و روانی و اختلال در عملکرد اجتماعی افراد می‌شود و همچنین سبب اختلال در عملکرد سیستم خانواده نیز می‌شود. لذا وجود ابزاری برای شناسایی این اختلال رفتاری از الزامات بهداشتی جوامع هست.
هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسي روایي و پايايي پرسشنامه اعتیاد غذایی است.
مواد و روشها: در این مطالعه 280 نفر از دانش آموزان دبیرستانی به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده و در مطالعه شركت کردند. ابزار پژوهش حاضر، پرسشنامه اعتیاد غذایی ییل است. داده‌ها با استفاده از اندازه‌گیری تن سنجی و تکمیل پرسشنامه، جمع‌آوری شد. جهت بررسی پایایی پرسشنامه از روش همسانی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ و روش باز آزمایی انجام شد. برای بررسی روایی محتوایی از ضریب نسبی روایی محتوا و شاخص روایی محتوا استفاده گردید و روایی سازه‌ای ازطریق تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی بررسی شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS ویراست 23 انجام شد.
یافته‌ها: 52 درصـد از شرکت‌کنندگان دختـر و 48 درصـد پسر بودند. 78% از شرکت‌کنندگان دارای BMI طبیعی و لاغر ،4/21% اضافه‌وزن و چاق بودند. برای بررسی پایایی پرسشنامه ،آلفای کرونباخ پرسشنامه 724/0 به دست آمد. در روش باز آزمایی ، شاخص همبستگی درونی آیتم‌ها در محدوده 227/0-882/0 بود. روایی محتوایی مورد تائید قرار گرفت. در این پژوهشتحلیل عاملی تأییدی روی مدل اصلی 12 عاملی برازش یافت و با توجه به برازش ضعیف مدل روی‌داده‌ها از اصلاح شاخص برای بهبود مدل استفاده کردیم و درنهایت بعد از جابجایی‌ها و تغییرات روی مدل اصلی مدلی با 7 عامل به دست آمد که برازش متوسطی روی‌داده‌ها دارد.
نتیجه‌گیری: پایایی نسخه فارسی پرسشنامه مورد تایید است اما با توجه به برازش ضعیف مدل روی‌داده‌ها، اعتبار سازی با دیتاهای گفته‌شده در جمعیت ما برقرار نیست و نتایج تحلیل‌های عاملی و اکتشافی کاهش ابعاد این پرسشنامه را در جمعیت موردنظر تایید می‌کند. لذا باید مطالعه دیگری تحت عنوان بومی سازی این پرسشنامه انجام گیرد و در صورت تطابق دادن این پرسشنامه با فرهنگ ایرانی ، قابلیت استفاده در فعالیتهای پژوهشی و درمانی آینده را دارد.