تأثیر پودر نانوزئولیت طبیعی و سیاهدانه بر سطوح سرمی مارکرهای استخوانی در موش‌های صحرایی ديابتي نوع 2

Abstract

مقدمه: مطالعات نشان می‌دهند که دیابت ملیتوس نوع 2 با ایجاد تغییراتی در متابولیسم استخوان همراه می‌باشد. در بيماران مبتلا به دیابت نوع 2 كه قند خون آن‌ها به خوبي كنترل نمي‌شود، تشكيل استخوان تغيير يافته و بازگردش استخوان تحت تأثیر وضعيت كنترل قند خون بيماران قرار می‌گیرد. زئولیت طبیعی و سیاهدانه از جمله درمان‌های طبیعی هستند که در پیشگیری و کنترل بیماری‌های مختلف از جمله دیابت مورد توجه قرار گرفته‌اند. مطالعات نشان داده‌اند که زئولیت اثرات سودمندی بر ساختار و تشکیل استخوان دارد به طوری که مکمل‌یاری با آن باعث کاهش غلظت فسفر و افزایش میزان کلسیم در دسترس می‌شود. ممکن است به دلیل مکانیسم‌ اثر مشابه زئولیت و سیاهدانه بر استخوان، تأثیر توأمان این دو ماده بر استخوان بیشتر از جمع جبری اثرات مستقل آن‌ها باشد. با توجه به شواهد اثرات مفید زئولیت و سیاهدانه در کنترل عوارض دیابت و با توجه به اینکه تاکنون هیچ مطالعه‌ای جهت بررسی اثر توأمان نانوزئولیت و سیاهدانه بر مارکرهای استخوانی در دیابت نوع 2 صورت نگرفته است، در این مطالعه به بررسی اثرات مصرف همزمان و جداگانه‌ی این دو ماده در بهبود مارکرهای استخوانی در دیابت نوع 2 پرداختیم. روش کار و مواد: برای انجام این مطالعه 42 موش صحرایی نر گونه‌ی ویستار (مورد= ۳۶،‌ شاهد= ۶) به دو گروه دیابتی و غیردیابتی تقسیم شدند. به منظور القای وضعیت دیابت،‌ موش‌های صحرایی گروه دوم به مدت ۱ ماه با رژیم پرچرب تغذیه شدند. تست تحمل گلوکز خوراکی و ارزیابی مقاومت به انسولین به منظور تأیید دیابت انجام شد. گروه دیابتی به ۴ زیرگروه هر کدام با 9 موش صحرایی تقسیم شدند: ‌1- شاهد دیابتی،‌ 2- دریافت کننده‌ی سیاهدانه به میزان 1٪ غذای دریافتی،‌ 3- دریافت کننده‌ی نانوزئولیت به میزان ۲٪ غذای دریافتی 4- دریافت کننده‌ی سیاهدانه همراه با نانوزئولیت با همان دوز. بعد از 7 هفته دریافت خوراکی مکمل‌های فوق،‌ سطح سرمی آلکالین فسفاتاز،‌ استئوکلسین،‌ استئوپروتگرین، پاراتیروئید هورمون، ویتامین D، کلسیم و فسفر مورد آزمایش قرار گرفتند. مقدار غذای مصرفی هر گروه از موش‌های صحرایی نیز محاسبه شد. یافته‌ها: تجزیه تحلیل نتایج نشان داد که سطح آلکالین فسفاتاز در گروه نانوزئولیت در مقایسه با گروه شاهد سالم به طور معنی‌دار افزایش یافت (p<0.05). به علاوه مکمل‌یاری با نانوزئولیت و سیاهدانه باعث افزایش سطح کلسیم (p=0.027) و استئوکلسین (p=0.041) نسبت به گروه نرمال گردید، در حالی که موش‌های صحرایی دریافت کننده‌ی پودر سیاهدانه سطح پاراتیروئید هورمون بالاتری داشتند. همچنین هیچ اختلاف معنی‌داری از لحاظ سطوح ویتامین D و استئوپروتگرین در بین گروه‌ها مشاهده نگردید. نتیجه گیری: براساس یافته‌های این مطالعه‌ دریافت توأم سیاهدانه و پودر نانوزئولیت منجر به افزایش سطوح کلسیم و استئوکلسین در گردش شده در نتیجه می‌تواند با افزایش معدنی شدن استخوان مرتبط باشد.