بررسی عوامل رفتاری و غیررفتاری سقوط در سالمندان بستری شده در بیمارستان شهداء تبریز

Abstract

مقدمه :حادثه سقوط یک مشكل عمده بهداشتی و یکی از دلایل اصلی منجر به صرف هزینه های بهداشتی و مرگ و میر در سالمندان میباشد. هدف: هدف از انجام مطالعه بررسی عوامل رفتاری و غیررفتاری سقوط در سالمندان بستری شده در بیمارستان شهداء تبریز بود. روشکار و مواد: این مطالعه مورد-شاهدی در سال 1396 در بیمارستان شهداء تبریز انجام گرفت. جامعه آماری مطالعه، سالمندان بستری شده در این بیمارستان بوده و نمونه مورد مطالعه، در دو گروه بستری شده به علت صدمات ناشی از سقوط (گروه مورد= 152 نفر) و بستری شده به هر علت (گروه شاهد= 152 نفر)، به روش نمونهگیری آسان انتخاب شدند. معیارهای ورود به مطالعه سن 60 سال و بالاتر و رضایت شخصی برای شرکت در مطالعه بودند. معیارهای خروج از مطالعه عدم توانایی پاسخگویی به سوالات، ابتلا به بیماریها یا اختلالات زمینه‌ای (زوال عقلی، آلزایمر، اختلال تکلم و ... که مانع گردآوری داده از طریق مصاحبه رو در رو گردد) در نظر گرفته شدند. اطلاعات مطالعه با استفاده از 4 پرسشنامه، مشخصات جمعیت شناختی، ابزار ارزیابی خطر سقوط (MAHC-10) با ضریب آلفای کرونباخ 66/0=α، پرسشنامه محققساخته تعیین کننده‌های رفتاری سقوط سالمندان (ELFABI)با ضریب آلفای کرونباخ مقیاس 61/0=α ،سنجش سلامت روانی (WEMWBS) با ضریب آلفای کرونباخ 85/0=α جمعآوری شد. از مدل رگرسیون لجستیک با روش Backward:LR جهت تعیین عوامل پیشگویی کننده سقوط و از آزمون تی جهت مقایسه میانگین و انحراف معیار عوامل خطر سقوط، استفاده شد. یافتهها: میانگین و انحراف معیار سنی سالمندان در دو گروه مورد 45/9 ±90/73 و کنترل 06/8 ±40/67 محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که متغیرهای سن (07/1-02/1= 95%CI ، 5/1OR= )، جنس زن (83/8-8/2= 95%CI ، 13/5OR= )، وضعیت تاهل (15/2-30/1= 95%CI ، 67/1OR= )، سطح تحصیلات (57/0-19/0= 95%CI ، 33/0OR= )، زندگی کردن به تنهایی (12/5-54/1= 95%CI ، 81/2OR= )، وابستگی مالی (83/4-55/1= 95%CI ، 74/2OR= )، وضعیت سلامتی نسبت به دیگران (53/3-85/1= 95%CI ، 56/2OR= )، داشتن بیماری مزمن (62/167-06/3= 95%CI ، 64/22OR= )، سابقه سقوط در 3 ماه گذشته (65/7-23/1= 95%CI ، 06/3OR= )، داشتن بی اختیاری ادرار (69/4-27/1= 95%CI ، 44/2OR= )، مصرف متعدد دارو (34/4-29/1= 95%CI، 37/2 OR= )، درد موثر بر سطح عملکرد (64/0-18/0= 95%CI ، 34/0OR= ) و بهزیستی روان (93/0- 88/0= 95%CI ،90/0OR= ) پیشگویی کنندههای غیررفتاری سقوط در سالمندان سقوط کرده بودند و نداشتن محل مشخص برای خواب (07/1- 45/0= 95%CI ، 69/0OR= ) ، عوض کردن ترتیب قرار گرفتن وسایل منزل (90/0-22/0= 95%CI ، 44/0OR= ) ، بالا رفتن از صندلی یا نردبان جهت انجام کار‌های روزمره (08/1- 40/0= 95%CI ، 66/0OR= )، کسب اطلاع از عوارض داروی مصرفی (30/3-94/0= 95%CI ، 76/1OR= )، شرکت در ورزش‌های دسته جمعی (97/0-28/0= 95%CI ، 53/0OR= )، انجام اقدامات پیشگیرانه در حمام (14/3-98/0= 95%CI ، 83/1OR= )، استفاده از عینک (16/2-02/1= 95%CI ، 37/1OR= ) و استفاده از عصا (89/1-00/1= 95%CI ، 37/1OR= ) پیشگویی کنندههای رفتاری سقوط درسالمندان سقوط کرده بودند. نتیجهگیری: به نظر میرسد توجه به عوامل عوامل رفتاری و غیررفتاری منجر شونده به سقوط در سالمندان میتواند از طریق مداخلات پیشگیری از سقوط در سالمندان ساکن جامعه مانند: انجام تمرینهای تعادلی و قدرتی، مداخلات دارویی، مکمل درمانی کلسیم و ویتامین D، ارزیابی منزل و تعدیل عوامل خطر محیطی، جراحی کاتاراکت، ضربان سازی قلبی، درمان مایعات و الکترولیت ها، مداخلات روانشناختی، حمایت از اندامهای مستعد آسیب و مداخلات آموزشی و افزایش آگاهی به کاهش موارد سقوط در سالمندان منجر شده و عواقب آن را برای نظام ارائه خدمات سلامت کشور، خانواده ها و کل جامعه کاهش دهد.