تعیین شیوع و عوامل تعیین‌کننده آسیب‌پذیری (Frailty) در سالمندان روستایی شبستر درسال 1397

Abstract

چکیده فارسی مقدمه: مطالعات مربوط به آسیب‌پذیری سالمندان عمدتاً در کشورهای غربی انجام‌شده است که با شناخت علل و شرایط زمینه‌ای توانسته‌اند به کاهش این آسیب‌پذیری کمک کنند؛ اما بررسی‌های مشابه در کشورهای درحال‌توسعه همچون ایران به‌ندرت انجام‌ و سلامت سالمندان با توجه به مقایسه ارائه خدمات مختلف سالمندی در کشورهای توسعه‌یافته تا حدودی مورد غفلت واقع‌شده است. لذا با توجه به اهمیت دوران سالمندی و روند رو به رشد این گروه در کشور، لزوم شناخت آسیب‌پذیری و عوامل مرتبط، می‌تواند به روشن شدن وضعیت و برنامه‌ریزی بهتر برای سالمندان کمک کند؛ بنابراین مطالعه حاضر باهدف بررسی شیوع و عوامل تعیین‌کننده آسیب‌پذیری در جمعیت سالمند روستایی شبستر طراحی و اجرا شد. روش اجرا: مطالعه‌ حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی بود که بر روی 565 نفر از سالمندان روستائی شهرستان شبستر در سال 1397 انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه متغیرهای دموگرافیک و شاخص آسیب‌پذیری تیلبرگ بود. آزمون آماری تی و آنالیز واریانس یک‌طرفه به‌منظور بررسی ارتباط سازه‌های اصلی پرسشنامه با متغیرهای دموگرافیک و از مدل‌های آماری رگرسیون لجستیک برای تعیین عوامل تعیین‌کننده آسیب‌پذیری استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی سالمندان شرکت کننده در مطالعه 41/8 ± 53/71 بود. از سالمندان مورد مطالعه 52 درصد مرد بودند. از سالمندان مورد بررسی، 7/46 درصد آسیب پذیر تشخیص داده شدند. از لحاظ فراوانی اجزاء آسیب پذیری در سالمندان شرکت کننده در مطالعه، به ترتیب 8/65%، 1/78% و 9/96% دارای آسیب پذیری فیزیکی، روانی و اجتماعی بودند. فراوانی آسیب پذیری بر حسب متغیرهای سن، جنس، وضعیت تاهل، نحوه زندگی، سطح تحصیلات و میزان درآمد معنادار بود. فراوانی آسیب پذیری بر حسب بیماری های فشارخون، دیابت، قلبی- عروقی، سکته مغزی و سرطان، معنادار بود (05/0>p). آنالیز رگرسیون نشان داد که سن (001/0>p)، ابتلا به فشارخون (009/0>p) و دیابت (001/0>p) و نیز سابقه سقوط در طی سال گذشته (001/0>p) از مهم¬ترین پیش بینی کننده های آسیب پذیری در سالمندان مورد بررسی بودند. نتیجه گیری: بر اساس یافته ها، میزان شیوع آسیب پذیری در سالمندان مورد بررسی بالا بود که می تواند یک عامل خطر مهم برای مرگ باشد. از آن جایی که ابتلا به چند بیماری همزمان، تعداد داروهای مصرفی و نیز سابقه سقوط در طی سال گذشته از جمله مهمترین تعیین کننده های آسیب پذیری بود، لذا با توجه به پیامدهای نامطلوب آسیب پذیری، طراحی و اجرای مداخلات مناسب جهت مدیریت مصرف دارو، درمان بیماری های مزمن و نیز پیشگیری از سقوط مجدد ضروری به نظر می رسد.