وضعیت تغذیه ای ید دختران 14 تا 19 سال منطقه شهریار در سال 95 -1394
Abstract
مقدمه و هدف: کمبود ید یکی از مشکلات تغذیه ای مهم در جهان و قابل پیشگیری می باشد. کمبود خفیف ید پیش از بارداری منجر به کاهش تولید هورمونهای تیروئیدی در طول بارداری و کاهش ضریب هوشی کودکان می گردد. ایران نیز مدتها از مناطق آندمیک کمبود ید بوده و برنامه ید دار کردن نمک در ان اجرا شده است. با توجه به آسیب پذیر بودن دختران (14 تا 19 سال) به عنوان مادران آینده در منطقهای با شیوع بالای اختلالات ناشی از کمبود ید یعنی شهریار و نیز با توجه به مطالعات انجام شده و معدود بودن مطالعات داخلی در این گروه جمعیتی، مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت تغذیه ای ید دختران 14 تا 19 سال منطقه شهریار در سال 95-1394 انجام گرفت.
روش کار و مواد: در این بررسي توصیفي مقطعی، 223 دانش آموز سنین 14 تا 19 سال از میان 26897 دانش آموز از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله و بطور تصادفی انتخاب شدند. سه پرسشنامه شامل پرسشنامه اطلاعات فردی، پرسشنامه بسامد خوراک حاوی منابع غذایی ید و مواد غذایی گواتروژن و پرسشنامه نحوه مصرف و نگهداری نمک یددار برای هر دانش آموز تکمیل گردید. از هر دانش آموز 15 گرم نمک و همچنین ml10 نمونه ادرار غیر ناشتا جمع آوری و جهت آنالیز به آزمایشگاه منتقل شد. وضعیت تغذیه ای ید دانش آموزان برحسب میانه ید ادراری، در 5 گروه دریافت بیش از نیاز (L/gµ 200<)، کفایت دریافت (L/gµ 199-100)، کمبود خفیف (L/gµ 99-50)، کمبود متوسط (L/gµ 49-20) و کمبود شدید (L/gµ 20>) طبقه بندی گردید. قد و وزن دانش آموزان با سبک ترین لباس و بدون کفش اندازه گیری شد و شاخص های وزن برای سن، قد برای سن و نمایه توده بدن برای سن در مقایسه با استانداردهای WHO و با استفاده از امتیاز Z توسط نرم افزار Epi Info محاسبه گردید.
یافته ها: میانه ید ادراری و ید به کراتینین ادرار بترتیب L/gµ 129 و g/gµ 4/70 مشاهده گردید. 5/43 % افراد دارای کفایت دریافت ید، 4/22 % کمبود خفیف، 3/14 % کمبود متوسط و 0 % کمبود ید شدید داشتند. تفاوت معنی داری میان میانه ید، ید به کراتینین ادرار و ید نمک در بین گروه های سنی و مناطق شهری و روستایی مشاهده نگردید. میانه ید نمکppm 30/24 بود و 36 % از نمونه های نمک دارای غلظت ید غیر قابل قبول بودند. ارتباط معنی داری بین وضعیت ید نمک و میزان ید ادرار و نیز ارتباط معنی دار مثبت میان بسامد مصرف هفتگی ماهی_ تن ماهی و میانه ید ادراری (047/0= P، 16/0=r ) و ارتباط معنی دار منفی میان سویا و ید به کراتینین ادرار (014/0 =P، 189/0-=r ) مشاهده گردید. نتایج حاکی از وضعیت نامناسب مصرف و نگهداری نمک یددار بود.
نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد بیش از یک سوم افراد مورد مطالعه دارای کمبود ید بودند. همچنین بیش از یک سوم نمونه های نمک نیز دارای ید غیر قابل قبول بوده و دختران نوجوان منطقه شهریار عملکرد و اطلاعات ضعیفی در خصوص نحوه صحیح مصرف و نگهداری نمک یددار داشتند.