تاثیر مشاوره با مردان بر میزان حمایت اجتماعی و استرس درک شده همسران باردار آنها: یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: مقدمه: حمایت اجتماعی مادران در دوران بارداری، برای سلامت مادر و جنین ضروری می باشد. با توجه به اهمیت نقش همسران در روند بارداری و تاثیرات مثبت مشارکت مردان در بارداری و تاثیر آن در سلامت آینده جامعه، این پژوهش با هدف تعیین تاثیر مشاوره با مردان بر میزان استرس و حمایت اجتماعی درک شده ی زنان باردار (پیامدهای اولیه)، اضطراب و افسردگی زن باردار، اضطراب و استرس مردان، وزن گیری زنان، شاخص های آنتروپومتریک نوزاد و فراوانی زایمان سزارین و زایمان زودرس (پیامدهای ثانویه) انجام گرفت. مواد و روش کار: این کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده بر روی همسران زنان باردار مراجعه کننده به مراکز و پایگاه های بهداشتی شهر اردبیل اجرا شد. پرسشنامه حمایت اجتماعی درک شده توسط زنان باردار تکمیل شد و افرادی که از نظر حمایت اجتماعی درک شده نمره ضعیف و متوسط را دریافت کردند، وارد مطالعه شده و از طریق بلوک بندی تصادفی به دو گروه دریافت کننده مشاوره (51 نفر) و گروه کنترل (51 نفر) تخصیص داده شدند. تعداد چهار جلسه مشاوره گروهی (60 دقیقه و در گروه های 7 الی 10 نفره) در فواصل زمانی یک هفته و طی چهار هفتۀ متوالی توسط پژوهشگر برای همسران گروه مداخله ارائه شد. پرسشنامه های حمایت اجتماعی، استرس درک شده، افسردگی ادینبورگ، اضطراب آشکار و پنهان اشپیل برگر برای زنان باردار و پرسشنامه های اضطراب آشکار و پنهان اشپیل برگر و استرس درک شده برای مردان در قبل و چهار هفته بعد از اتمام مداخله به روش مصاحبه توسط پژوهشگر، تکمیل شد. همچنین وزن زنان باردار چهار هفته بعد از اتمام مداخله توسط پژوهشگر سنجش شد. مشارکت کنندگان تا زمان زایمان پیگیری شدند و شاخص های آنتروپومتریک نوزاد و نوع زایمان و سن حاملگی در موقع زایمان بر اساس پرونده زایمانی مادر در چک لیست مربوطه ثبت شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری مجذور کای، تی مستقل و تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: 50 نفر در گروه مشاوره و 51 نفر در گروه کنترل تا پایان مطالعه پیگیری و مورد آنالیز قرار گرفتند. دو گروه مشاوره و کنترل از نظر مشخصات فردی-اجتماعی و میانگین نمرات پایه حمایت اجتماعی درک¬شده، استرس درک شده، اضطراب آشکار و پنهان و افسردگی همسان بودند. بر اساس آزمونANCOVA با کنترل نمره پایه، در گروه مشاوره در مقایسه با گروه کنترل، میانگین نمره حمایت اجتماعی درک شده در 4 هفته بعد از اتمام مداخله به طور معنی داری افزایش یافته بود (تفاوت میانگین تعدیل یافته: 7/12؛ فاصله اطمینان 95%: 5/18 تا 9/6؛ 001/0>P). در 4 هفته بعد از اتمام مداخله و با کنترل مقادیر پایه، از نظر میانگین نمره استرس درک شده (1/1؛ 7/3 تا 4/1-؛ 385/0=P) اضطراب آشکار (2/1-؛ 6/1 تا 2/4-؛ 393/0=P)، اضطراب پنهان (3/0-؛ 6/2 تا 2/3-؛ 829/0=P) و نمره افسردگی (7/0؛ 4/2 تا 9/0-؛ 382/0=P) تفاوت معنی داری بین گروه مشاوره و کنترل وجود نداشت. در چهار هفته بعد از اتمام مداخله، میانگین نمره اضطراب آشکار مردان (4/2-؛ 2/0- تا 7/4-؛ 030/0=P) به طور معنی‌داری در گروه مشاوره کمتر از گروه کنترل بود، اما از نظر میانگین نمره اضطراب پنهان (8/0-؛ 5/1 تا 2/3-؛ 472/0=P) و نمره استرس درک شده (4/0-؛ 5/1 تا 5/2-؛ 635/0=P) تفاوت معنی دار آماری بین دو گروه مشاوره و کنترل وجود نداشت. از نظر فراوانی زایمان سزارین (324/0=P) و زایمان زودرس (448/0=P)، میانگین قد (852/0=P)، وزن (297/0=P) و دورسر نوزاد (196/0= P) بین دو گروه مشاوره و کنترل تفاوت معنی دار آماری وجود نداشت. نتیجه گیری: مشاوره با همسران زنان باردار می تواند باعث افزایش حمایت اجتماعی درک شده در زنان باردار و کاهش میزان اضطراب در مردان شود، بنابراین مشاوره با پدران به عنوان یک مداخله مکمل، اثربخش و غیرتهاجمی در کنترل مشکلات روانشناختی آن ها و بهبود وضعیت سلامت مادران باردار توصیه می‌شود.