تاثیر مصرف مکمل زنجبیل بر وضعیت تغذیه اي و سطح سرمی برخی آدیپوسایتوکینها در زنان چاق با توجه به پلیمورفیسم ژنهاي لپتین، آدیپونکتین، UCP-1و گیرنده هاي بتا 3آدرنرژیک

Abstract

مقدمه و اهداف: در حال حاضر اپیدمی چاقی بهعنوان مشکل اصلی سلامت جمعی در جهان مطرح است. چاقی بیماري چند علیتی است که حاصل تعامل عوامل متعدد ژنتیکی، محیطی و رفتاري است و تا کنون استراتژیهاي متعددي براي کنترل آن مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله گرایش به استفاده از گیاهان دارویی به منظور کاهش وزن و اصلاح اختلالات متابولیکی و وضعیت التهابی مرتبط با چاقی افزایش یافته است. زنجبیل از جمله گیاهان دارویی پرمصرف در جهان به شمار می- رود که اخیراً اثرات کاهش وزن و ضدچاقی آن در مطالعات حیوانی مورد توجه قرار گرفته است با این وجود مطالعات انسانی در این راستا بسیار محدود میباشد. علاوه بر این تاثیر زنجبیل با در نظر گرفتن تفاوتهاي ژنتیکی افراد تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است. لذا مطالعهي حاضر با هدف تعیین اثر مصرف مکمل زنجبیل بر وضعیت تغذیهاي و سطح سرمی برخی آدیپوسایتوکینها در زنان چاق با رویکرد نوتريژنتیک و با توجه به پلیمورفیسم ژنهاي لپتین، آدیپونکتین، UCP-1و گیرندههاي بتا 3آدرنرژیک طراحی و اجرا گردید. مواد و روش کار: در این کارآزمایی بالینی دوسوکور، 80زن چاق ) (30≤BMI ˂40داوطلب و واجد شرایط در گروه سنی 18-45سال، بهطور تصادفی در دو گروه دریافت کننده زنجبیل و دارونما )دریافت 2گرم در روز پودر زنجبیل یا نشاسته ذرت بصورت 2عدد قرص 1گرمی( به مدت 12 هفته قرار گرفتند. در ابتداي مداخله و انتهاي هر ماه مداخله، شاخص هاي تن سنجی )وزن، ،BMI دور کمر و دور باسن(، ترکیب بدن )با استفاده از دستگاه بایوالکتریک ایمپدانس( و میزان اشتها )با استفاده از پرسشنامه اشتها( مورد بررسی قرار گرفت. ارزیابی دریافت غذایی نیز با استفاده از پرسشنامه ثبت غذایی سه روزه و در 3نوبت ابتدا، وسط و انتهاي مداخله انجام گرفت. همچنین خونگیري ناشتا جهت تعیین سطح سرمی لپتین، آدیپونکتین و رزیستین، ظرفیت کل آنتی اکسیدان و MDAدر ابتدا و انتهاي مداخله انجام شد. همچنین استخراج DNAاز خون تام )به روش متداول فنل- کلروفرم( جهت تعیین پلی مورفیسم ژنهاي مورد نظر شامل لپتین، آدیپونکتین، UCP-1و گیرندههاي بتا 3آدرنرژیک به روش RFLP-PCRصورت گرفت. جهت آنالیز دادهها نیز از نرم افزار SPSSنسخه 21استفاده شد. یافته ها: دریافت مکمل زنجبیل موجب کاهش معنی دار شاخص هاي تن سنجی نسبت به ابتداي مداخله و همچنین در مقایسه با گروه دارونما گردید ) (P<0/05اما تغییر معنی داري را در درصد چربی بدن، توده چربی و توده بدون چربی ایجاد نکرد. در طول 12هفته مداخله، میزان اشتها و دریافت غذایی انرژي و درشت مغذي ها در دو گروه مورد مطالعه بطور معنی داري کاهش یافت .(P<0/05البته میزان کاهش ها در گروه زنجبیل بیش از گروه دارونما بود. از نظر تغییرات اشتها در انتهاي هفته 4و 8مداخله اختلاف معنی داري بین دو گروه دیده شد )به ترتیب P= 0/009و (P=0/028اما از نظر دریافت غذایی بین دو گروه مورد مطالعه تفاوت آماري معنی داري وجود نداشت. همچنین دریافت مکمل زنجبیل و دارونما موجب کاهش معنی دار سطح لپتین و رزیستین ) (P<0/0001و کاهش غیر معنی دار آدیپونکتین در هر دو گروه گردید. با این وجود از نظر تغییرات آدیپوسایتوکین ها اختلاف معنی داري بین دو گروه مشاهده نشد. در پایان مداخله، دریافت مکمل زنجبیل موجب افزایش معنی دار سطح سرمی (P= 0/005) MDAو دریافت دارونما موجب کاهش معنی دار (P= 0/029) TACنسبت به ابتداي مداخله گردید. اما از نظر تغییرات MDAو TAC اختلاف آماري معنی داري بین دو گروه مشاهده نشد. در جمعیت مورد مطالعه ما ) 70نفر(، فراوانی ژنوتیپهاي GA ،GGو AAپلیمورفیسم G-2548A ژن لپتین به ترتیب 51/4 ،20/0و 28/6درصد بود. فراوانی ژنوتیپهاي TG ،TTو GGپلیمورفیسم +45 T>Gژن آدیپونکتین نیز به ترتیب 27/1 ،67/1و 5/7درصد بود. همچنین فراوانی ژنوتیپهاي AG ،AAو GGپلیمورفیسم A -3826Gژن UCP-1به ترتیب 32/9 ،48/6و 18/6درصد بود و فراوانی ژنوتیپهاي Trp64Arg ،Trp64Trpو Arg64Argژن گیرندههاي بتا 3آدرنرژیک به ترتیب 15/7 ، 84/3و 0درصد بود. از سوي دیگر مقایسه اثر زنجبیل و دارونما با درنظر گرفتن ژنتیک افراد نشان داد که مصرف مکمل زنجبیل به مدت 12هفته در مقایسه با دارونما موجب کاهش معنیدار شاخص هاي تن سنجی )بجز (WHRدر افراد هموزیگوت ) TTبا توجه به پلی مورفیسم +45 T>G آدیپونکتین(، افراد با ژنوتیپ ) AAبا توجه به پلی مورفیسم A -3826Gژن (UCP-1و در افراد با ژنوتیپ ) Trp64Trpبا توجه به پلی مورفیسم Trp64Argژن (B3ADRدر مقایسه با سایر ژنوتیپ هاي هر ژن گردید. همچنین موجب کاهش معنی دار دور کمر، دور باسن و WHtRدر ژنوتیپ GA )پلی مورفیسم G-2548Aلپتین( شد. اما تاثیر دریافت زنجبیل بر لپتین و آدیپونکتین سرم در مقایسه با دارونما تحت تاثیر پلی مورفیسم ژنهاي لپتین و آدیپونکتین نبود. نتیجه گیري: بر اساس نتایج مطالعهي حاضر، اثرات اندك اما سودمند مصرف 12هفته مکمل زنجبیل بر کاهش وزن و برخی شاخص هاي دیگر مشاهده شد که ممکن است تحت تاثیر ژنتیک افراد باشد. البته با توجه به اطلاعات بسیار محدود در این زمینه، انجام مطالعات آتی براي نتیجه گیري قطعی ضروري به نظر می رسد