تاثیر مشاوره بر رفتارهای بهداشتی دختران نوجوان شهر تبریز: یک کارآزمایی درعرصه تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: نوجوانی یک دوره بالندگی بین کودکی و بزرگسالی و مرحله ای کلیدی برای استقرار سبک زندگی است. بسیاری از بیماری های جدی بزرگسالی ریشه در دوران نوجوانی و عادات بد در این دوران دارد. این عادات بد شامل تغذیه نادرست و عدم فعالیت فیزیکی است که منجر به بیماری و مرگ زودرس می گردد. این مطالعه با هدف تاثیر مشاوره بر رفتارهای بهداشتی دختران نوجوان شهر تبریز صورت گرفت روش بررسی: این مطالعه بر روی 120 دختر 18- 14سال دارای معیار ورود به مطالعه و مشغول به تحصیل در یکی از ده مدرسه (دولتی و غیر دولتی) انتخاب شده به روش تصادفی- نسبتی از نواحی پنجگانه شهرستان تبریز - ایران از مهر ماه تا دی ماه سال 96 انجام گردید. مدارس با روش بلوک بندی تصادفی به دو گروه مشاوره (60=n) و کنترل (60=n) تخصیص یافتند. گروه مداخله در 3 جلسه مشاوره آموزش محور در گروه های 6 نفره به صورت آموزش محور و به مدت 60-45 دقیقه در اتاق مشاوره دبیرستان شرکت کردند. محتوی جلسات آموزش، تغذیه، بهداشت قاعدگی و فعالیت فیزیکی بود. پرسشنامه های دموگرافیک، تغذیه، بهداشت قاعدگی و فعالیت فیزیکی قبل از مداخله و هشت هفته بعد از اتمام مداخله توسط مشارکت کنندگان تکمیل شدند. از آزمون های آنالیز کوواریانس، کای-دو، فیشر، تی مستقل، آزمون من ویتنی، تی زوج و ویلکاکسون برای آنالیز داده ها استفاده شد. نتایج: شصت نفر در گروه مشاوره و60 نفر در گروه کنترل تا پایان مطالعه، پیگیری و مورد آنالیز قرار گرفتند. دو گروه مشاوره و کنترل از نظر مشخصات فردی-اجتماعی همسان بودند. آزمون کای-دو نشان داد مصرف شیر و لبنیات و سبزیجات در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل افزایش معنی دار داشته است (001/0>p). بعد از مداخله میانگین نمره فعالیت فیزیکی بین دو گروه تفاوت معنی دار آماری نداشت (05/0p>). بر اساس آنالیز درون گروهی افزایش معنی داری در نمره فعالیت فیزیکی در گروه مداخله یافت شد (002/0=p). بر اساس آزمون کوواریانس و با کنترل نمره پایه، در گروه مشاوره در مقایسه با گروه کنترل، میانگین نمره بهداشت قاعدگی (87/27 تا 39/25=95% فاصله اطمینان؛ 63/26 تفاوت میانگین تعدیل یافته) افزایش معنی دار آماری داشت. وضعیت بهداشت قاعدگی بعد از مداخله در بیش از نیمی از افراد گروه مداخله در حد متوسط و در تمامی دختران گروه کنترل در حد ضعیف بود و تفاوت معنی داری بین دو گروه بعد از مشاوره وجود داشت (001/0>p). نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، به نظر می رسد که جلسات مشاوره برای دختران نوجوان، راهکار مناسبی برای اصلاح میزان دریافت گروه های غذایی توصیه شده در دختران نوجوان و بهبود رفتارهای بهداشت قاعدگی آنان و ارتقای سلامت مادران آینده می باشد. اگرچه جلسات مشاوره تاثیر معنی دار آماری بر فعالیت فیزیکی نداشت اما به طورکلی میزان فعالیت فیزیکی را بالا برد.