بررسي تأثير افزايش شادکامي در پيشگيري از گذر در مراحل مصرف سيگار در دانش آموزان دبيرستاني شهر تبريز

Abstract

زمينه و اهداف: مصرف سيگار يک مشکل عمده بهداشت عمومي است که به‌طور خاص جمعيت نوجوانان را تحت تأثير قرار مي‌دهد. هدف اين مطالعه بررسي تأثير افزايش شادکامي در پيشگيري از گذار در مراحل مصرف سيگار در نوجوانان دبيرستاني شهر تبريز بود. روش بررسي: اين مطالعه در سال تحصيلي 96-1395 و 97-1396 بر روي 1082 دانش‌آموز پايه دهم دبيرستان‌هاي شهر تبريز در 3 مرحله انجام گرديد در ابتدا از بين 5 ناحيه آموزش‌وپرورش دو ناحيه به روش غیر تصادفی انتخاب و از بين اين نواحي 11 دبيرستان به روش غير تصادفي انتخاب و به روش تصادفي ساده به دو گروه مداخله و کنترل تقسيم‌بندي شدند. در ابتدا در مرحله‌ی اول مطالعه پرسشنامه مربوط به مشخصات دموگرافيک، وضعيت مصرف سيگار و پرسشنامه شادکامي آکسفورد توسط تمام دانش آموزان پايه دهم اين مدارس تکميل و سپس در مدارس مداخله 4 جلسه‌ی یک و نیم ساعت، آموزش روش‌هاي شاد زيستن توسط دکتری روانشناسی اجرا و 10 روز بعد از اتمام جلسات آموزش مجدداً پرسشنامه شادکامي آکسفورد در هر دو گروه مداخله و کنترل تکميل گردید و 8 ماه بعد در مرحله سوم مجدداً پرسشنامه وضعيت انتقال در مراحل مصرف سيگار و پرسشنامه شادکامي در هر دو گروه مداخله و کنترل تکميل گرديد. براي بررسي تأثير مداخله بر سطح شادکامي در طول زمان از مدل اندازه‌گيري تکراري استفاده شد. بررسي تأثیر مداخله بر پيشرفت در مراحل مصرف سيگار نيز با رگرسيون لجستيک انجام شد. يافته‌ها: نتايج مطالعه در مرحله اول نشان داد که بين شادکامي با مراحل مصرف سيگار رابطه‌ي منفي وجود داشت يعني با افزايش نمره شادکامي ميزان بودن در مراحل پيشرفته‌ي مصرف سيگار کاهش مي‌يابد. علي‌رغم مؤثر بودن مداخله آموزش روش‌هاي شاد زيستن بر سطح شادکامي دانش آموزان، در گروه مداخله و کنترل تفاوت آماري معني‌داري ازنظر درصد کلي گذار در مراحل مصرف سيگار مشاهده نشد. نتايج به‌دست‌آمده از رگرسيون لجستيک در بررسي تفاوت پيشرفت در مراحل مصرف سيگار بين گروه مداخله با گروه کنترل، با کنترل متغيرهاي مخدوش‌کننده بالقوه شامل جنس، داشتن دوست سيگاري و معدل بين دو گروه، را نشان نداد(نسبت شانس=0/86 ، حدود اطمينان 95% : 1/39-0/54 ، 0/574 =P). نتيجه‌گيري: نتایج مطالعه‌ی حاضر نشان داد که علی‌رغم افزایش در نمره‌ی شادکامی در نوجوانان گروه مداخله، این افزایش در طول زمان ماندگار نبوده و در متغیر گذار از مراحل مصرف سیگار در دانش آموزان تأثیری نداشته است.