مقایسه اثر مکمل یاري رزوراترول و رژیم غذایی محدود از کالري بر وضعیت تغذیه اي، متابولیک، اکسیداتیو و سطوح سرمی سیرتوئین 1و فاکتور رشد فیبروبلاست 21 در افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی

Abstract

زمینه و هدف: کبد چرب غیر الکلی ) (NAFLDشامل طیفی از اختلالات کبدي همراه با تجمع بیش از حد چربی در کبد )استئاتوز( می باشد. این بیماري از یک استئاتوز ساده شروع شده و میتواند به سمت استئاتوهپاتیت غیر الکلی ) (NASHهمراه با التهاب، فیبروز کبدي، سیروز و در نهایت نارسایی و یا کارسینوماي کبدي پیشرفت کند. مداخلات در سبک زندگی شامل کاهش وزن از طریق محدودیت دریافت کالري، اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی بیشترین تأثیر را در کنترل بیماري NAFLDداشته اند. از جمله مکانیسم هاي مطرح شده در ارتباط با محدودیت دریافت کالري، افزایش فعالیت آنزیمهاي سیرتوئین میباشد. آنزیم سیرتوئین 1نقش مهمی در تنظیم فرآیندهاي متابولیکی بدن دارد. بیان سیرتوئین 1و سطوح پلاسمایی آن در افراد مبتلا به NAFLDکاهش مییابد. فاکتور رشد فیبروبلاست21 ) (FGF21نیز در پاتوژنز بیماري NAFLDدخیل میباشد و به علت ایجاد مقاومت به FGF21سطوح پلاسمایی آن در این بیماري افزایش مییابد. کاهش وزن با کاهش مقاومت به FGF21و کاهش سطوح پلاسمایی آن در ارتباط میباشد. رزوراترول یک ترکیب طبیعی پلی فنولی غیر فلاوونوئیدي است و در حال حاضر به عنوان فعال کننده قوي سیرتوئین 1مطرح است. اخیراً رزوراترول به عنوان مهمترین ترکیبی که اثرات شبه محدودیت کالري در بدن ایجاد می کند مورد توجه است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین و مقایسه تاثیر مکمل یاري رزوراترول در مقایسه با محدودیت کالري دریافتی بر برخی عوامل خطر بیماري NAFLDاز جمله وضعیت تغذیهاي، پارامترهاي متابولیکی، استرس اکسیداتیو و سطوح سرمی سیرتوئین 1و فاکتور رشد فیبروبلاست 21در بیماران مبتلا به NAFLDطراحی گردید. مواد و روشها: در این کارآزمایی بالینی، 90فرد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی، به طور تصادفی به سه گروه شامل گروه دریافت کننده رژیم غذایی محدود از کالري ) 500-1000کیلوکالري کمتر از کالري مورد نیاز روزانه(، گروه دریافت کننده مکمل رزوراترول )دو کپسول 300میلی گرمی( و گروه دریافت کننده دارونما )دو کپسول 300میلی گرمی نشاسته( تقسیم شدند. افراد شرکت کننده، مداخله را به مدت 12 هفته دریافت کردند. در ابتداي مطالعه، اطلاعات عمومی افراد مورد مطالعه جمع آوري شد. اندازهگیريهاي تنسنجی و فشارخون در ابتدا و انتهاي مطالعه انجام شد. اطلاعات مربوط به دریافت رژیمی افراد و میزان فعالیت بدنی در ابتدا، پایان هفته 6و بعد از اتمام مداخله به دست آمد. در ابتدا و انتهاي مطالعه، نمونه خون ناشتا از کلیه افراد گرفته شد و شاخص هاي بیوشیمیایی از جمله آنزیم هاي کبدي ) ALTو ،(AST پروفایل لیپیدي ) LDL-C ،TG ،TCو ،(HDL-Cشاخص هاي گلیسمی )گلوکز و انسولین ناشتا، ،(HOMA-IRمارکرهاي استرس اکسیداتیو ) SOD ،TAC ،MDAو ،(GPxسیرتوئین 1و فاکتور رشد فیبروبلاست 21اندازهگیري شدند. سونوگرافی اولتراسونیک براي تمام افراد مورد مطالعه جهت تعیین درجه استئاتوز کبدي انجام گرفت. دادهها با استفاده از آزمون هاي One way analysis of ،Paired t-test موردSidak و آزمون هاي تعقیبیAnalysis of covariance (ANCOVA) ،variance (ANOVA) تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و P<0/05از نظر آماري معنیدار در نظر گرفته شد. یافتهها: میانگین سنی کل افراد مورد مطالعه، 39/71±6/74سال و میانگین BMIآنها 31/04±3/36 کیلوگرم بر متر مربع بود. در ابتدا، تفاوت آماري معنیداري از نظر دریافتهاي غذایی، شاخصهاي تنسنجی و اندازهگیريهاي بیوشیمیایی بین سه گروه مورد مطالعه وجود نداشت. در انتهاي مطالعه، رژیم غذایی محدود از کالري باعث کاهش معنیدار وزن ) (-4/08 kgمعادل %4/5وزن اولیه، ،BMIدور کمر و نسبت دور کمر به دور باسن در مقایسه با گروههاي رزوراترول و کنترل شد ) .(P˂0/01در گروه رزوراترول نیز کاهش معنیداري در وزن و BMIنسبت به گروه کنترل مشاهده گردید ) .(P˂0/05نتایج سونوگرافی تغییر معنیداري در میزان اکوژنیسیته کبدي در هیچ یک از گروهها نشان نداد. در گروه دریافت کننده رژیم غذایی محدود از کالري کاهش معنیداري در آنزیم هاي کبدي ALTو ASTنسبت به ابتداي مطالعه مشاهده شد که در مقایسه با دو گروه رزوراترول و کنترل نیز معنیدار بود ) .(P˂0/05همچنین رژیم غذایی محدود از کالري باعث کاهش معنی دار در پروفایل لیپیدي سرم در مقایسه با گروه رزوراترول و کنترل شد ) .(P˂0/05تفاوت معنیداري در آنزیم هاي کبدي و پروفایل لیپیدي در گروه رزوراترول در مقایسه با گروه کنترل مشاهده نشد ) .(P˃0/05تغییرات سایر شاخصهاي متابولیک از قبیل شاخصهاي گلیسمی، شاخص هاي استرس اکسیداتیو، سطوح سرمی سیرتوئین 1و فاکتور رشد فیبروبلاست 21در داخل گروهها و بین سه گروه معنی دار نبود ) .(P˃0/05همچنین تغییرات فشارخون سیستولی و دیاستولی و سطح فعالیت فیزیکی بین سه گروه مورد مطالعه معنیدار نبود. در گروه دریافت کننده رژیم غذایی محدود از کالري، تفاوت معنیداري در دریافت انرژي و درشت مغذي ها در مقایسه با دو گروه رزوراترول و کنترل در ابتدا، وسط و انتهاي مطالعه مشاهده گردید ) .(P˂0/01تفاوت دریافت هاي غذایی بین دو گروه رزوراترول و پلاسبو معنی دار نبود ).(P˃0/05 نتیجه گیري: رژیم غذایی محدود از کالري با کاهش وزن متوسط با بهبود پارامترهاي متابولیکی در بیماران مبتلا به NAFLDهمراه بود. مطالعات بیشتري جهت بررسی اثرات طولانی مدت و تعیین دوز مطلوب رزوراترول که اثراتی مشابه با محدودیت کالري در بیماريهاي متابولیک داشته باشد، مورد نیاز است