ممیزی فرایند ارزیابی عملکرد بهورزان شهرستان اهر درزمینۀ غربالگری فشارخون بالا و دیابت و ارائه راهکارهای اصلاحی در سال 1396

Abstract

زمینه و هدف: با توجه به اجرای طرح کشوری کنترل و پيشگيری از فشارخون بالا و ديابت، ارزيابی و پايش مراحل اجرای آن، از اهميت ويژه ای برخوردار است. هدف از اين مطالعه مميزی فرايند ارزيابی عملکرد بهورزان شهرستان اهر درزمينۀ غربالگری فشارخون بالا و ديابت بود. مواد و روشها: اين مطالعه چندمرحله ای به صورت موازی در دو مرحله کمی و کيفی در ساال 1396انجام گرفت. جامعه آماری خانه های بهداشت شهرستان اهر بوده و قسمتی به صورت تمام شماری قسمت ديگر جهت مميزی عملکرد سی خانه بهداشت به صورت تصادفی بررسی گرديد. جهت تعيين وضعيت عملکرد خانه های بهداشت درزمينە غربالگری فشارخون بالا و ديابت اطلاعات ثبت شده در خانه های بهداشت بر اساس ارزيابی جاری گزارش پايش عملکرد بهورزان خانه های بهداشت توسط مربيان و کارشناسان استخراج شد. برای آناليز داده ها از آزمون Tيک نمونه ای، آزمون رتبه دار ويلکاکسون و آزمون همبستگی اسپيرمن اساتفاده شد. در بخش کيفی نيز شرکت کنندگان در اين پژوهش به روش هدفمند و از بين بهورزان، کاردان ها و کارشناسان ستادی که در مرکز بهداشات شهرساتان اهر مشغول به کار بودند، انتخاب شدند. داده ها با استفاده از بحث گروهی متمرکز جمع آوری شد. تعداد شرکت کنندگان در هر گروه از 7 نفر تا 11نفر متغير بود. جلسات بحث گروهی متمرکز به صورت جداگانه بر اساس ميزان نقش در غربالگری برگزار شد. داده ها با استفاده از روش تحليل محتوايی، تجزيه وتحليل شد. یافته ها: بر اساس يافته های مطالعه ميانگين امتياز خانه های بهداشت در رابطه با استانداردهای غربالگری فشارخون بالا با کسب 76/96درصد امتياز رعايت استانداردها در مميزی توسط کارشناس از ميانگين مورد انتظار %23/14کمتر بود. در مورد مميزی ديابت نياز نتايج نشان داد خانه های بهداشت در رابطه با استانداردهای غربالگری ديابت با کسب 75/11درصد امتياز2 رعايت استانداردها در مميزی توسط کارشناس از ميانگين مورد انتظار % 24/89کمتر بود. بين امتياز کسب شده ی خانه های بهداشت درزمينه غربالگری فشاارخون بالا در مميزی توسط کارشناس مستقل و ارزيابی جاری همبستگی ضعيفی مشاهده شد که ازنظار آماری معنی دار نبود. همبستگی بين ارزيابی جاری و مميزی مستقل درزمينۀ غربالگری ديابت در سط متوسط بود ( )r=1/351که ازنظر آماری معنی دار بود ( .) P_value=1/153بر اساس نتايج بخش کيفی مطالعه مشکلات مربوط به ارزيابی برنامه غربالگری ديابت و فشارخون بالا در چهار قسمت شامل مشکلات زمينه ای، مشکلات ساختار، فرايند و نتايج ارزيابی عملکرد دسته بندی شد. نتیجه گیری: در اين مطالعه ميزان دستيابی به اهداف تعيين شده در برنامه غربالگری ديابت و فشارخون بالا کمتر از مقدار مورد انتظار کشوری و استانی است. همچنين بين ارزيابی خانه های بهداشت درزمينۀ غربالگری فشارخون بالا و ديابت در مميزی توسط کارشناس مستقل و ارزيابی جاری همبستگی ضعيفی مشاهده شد که نشانگر ضعف و بیدقتی در برنامه های جاری ارزيابی عملکرد بهورزان است. به منظور دستيابی به بيماريابی و کنترل بيماری باکيفيت بالا به عنوان هدف اصلی ارزيابی عملکرد، تغيير و تجديدنظر در نظارت مربيان و سيستم ارزيابی عملکرد بهورزان ضروری است.