مطالعه وضعيت مديريت پسماندهاي روستائي شهرستان تبريز و ارائه الگوهاي مناسب مديريتي با مشاركت ذينفعان در سال ١
Abstract
مقدمه: يكي از مهمترين مولفه هاي توسعه پايدار روستايي مديريت پسماندها بوده كه اين
مديريت مستلزم ايجاد زير ساخت هاي لازم از جمله آماده سازي بستر فرهنگي، اجتماعي و
فراهم نمودن امكانات مالي و تجهيزات لازم مي باشد. يكي از مهم ترين عوامل تهديد كننده
سلامت محيط زيست روستاها عدم جمع آوري اصولي و دفع غير بهداشتي پسماندهاي توليد
شده در روستاهاست كه اين پژوهش با هدف مطالعه وضعيت مديريت پسماندهاي روستائي
شهرستان تبريز به منظور ارائه الگوي مناسب مديريتي با جلب مشاركت ذي نفعان در سال
١٣٩٦انجام گرديد.
روش كار: براي انجام اين مطالعه از بين روستاهاي داراي خانه بهداشت با جمعيت بالاي
٥٠٠نفر ) ٤٣روستا( به ٢٠روستا مراجعه و اطلاعات با استفاده از چك ليست به صورت
مشاهده ميداني تكميل و سپس مورد تحليل قرار گرفت.
يافته ها :
نتايج نشان مي دهد در روستاهاي مورد مطالعه %٩٠از روستاها داراي دهياري بودند و در
%٥٠از روستاها طرح هادي اجرا شده بود. كليه روستاها داراي سيستم جمع آوري پسماند و
متولي مديريت پسماند بودند. در %٣٥از روستاها از ماشين مخصوص حمل پسماند براي
جمع آوري استفاده مي شدكه از نقاط قوت وضعيت فعلي مديريت جاري پسماندهاي
روستائي محسوب مي شد و از نقاط ضعف اين كه در %٢٥از روستاها در هفته فقط يك بار٢
نسبت به جمع آوري پسماندها اقدام مي شد. در %٥٠از روستاها كانون هاي تجمع پسماند و
در %٧٥از روستاها كانون تجمع فضولات حيواني مشاهده گرديد. در %٢٠از روستاهاي مورد
مطالعه پسماندهاي فسادپذير به عنوان كود در مزارع و باغ ها استفاده مي شد. در %٨١/٣از
روستاها فضولات حيواني به صورت تلنبار نگهداري مي شد در مدل ارائه شده، از جمله
پيشنهادات، جداسازي پسماندهاي قابل تفكيك جهت بازيافت در مبدأ، زمينه ايجاد
كارخانجات كوچك محلي مابين چند روستاي همجوار جهت بازيافت پسماندها، ايجاد
بسترهاي لازم جهت نگهداري دام در خارج از روستا، به صورت متمركز و صنعتي مي باشد.
نتيجه گيري:
تحقيق حاضر نشان داد كه وضعيت مديريت پسماندهاي روستائي شهرستان تبريز با استقرار
دهياري ها در روستاها بهبود يافته، اما لازم است كه در خصوص برخي موارد از جمله تفكيك
پسماند در مبدا، سامان دهي مكان هاي دفن پسماند، جمع آوري بهداشتي و استفاده اصولي
از فضولات حيواني اقدامات اصلاحي به عمل آيد. ضمنا با توجه به نقش موثر دهياران به عنوان
متوليان اصلي پسماندهاي روستائي لازم است راهبردهاي تقويتي در زمينه پشتيباني عملي
آنها بكار گمارده شود