شناسايي پيش‌بيني كننده‌هاي مؤثر بر پيروي از برنامه كنترل بيماري در مبتلايان به پرفشاري خون بر اساس مدل پندر در شهرستان اهر
چکیده
مقدمه و هدف: بيماري پرفشاري خون به عنوان قاتل خاموش شناخته شده و بعد از دخانيات به عنوان دومين عامل خطر اصلي براي مرگ در كشورهاي در حال توسعه می‌باشد. با توجه به اهميت اين بيماري ميزان‌هاي گزارش شده براي كنترل فشار خون نااميد كننده است. این مطالعه به دنبال شناسایی پیشگویی کننده‌های پیروی از برنامه کنترل بیماری در مبتلایان به پرفشاری خون بود.
روش‌ها: با استفاده از کلیدواژه‌های استاندارد شده در مش و معادل فارسی آن‌ها، مقالات منتشر شده طی ده سال اخیر از ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۲ (۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳) از پایگاه‌های داده‌ای Pubmed، Sid، Google scholar، Magiran، Medlib و Iranmedex مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت ۳۵ مقاله که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند بررسی و پیشگویی کننده‌های پیروی از برنامه کنترل بیماری استخراج شد. پرسشنامه‌ای در قالب مدل طراحی و داده‌ها جمع آوری گردید. تعداد افراد مورد مطالعه 380 نفر بود. برای آزمون فرض‌ها و آمار استنباطی از روش‌های آماری و آزمون‌های متفاوت با استفاده از نرم افزارهای24 SPSS و 8/8 Lisrel استفاده گردید.
یافته‌ها: طبق یافته‌های این پژوهش، سازه احساسات و شناخت‌های اختصاصی رفتار و نیز تعهد برنامه‌ریزی عمل بر هر پنج حیطه رعایت رژیم دارویی و غذایی، انجام فعالیت بدنی، کنترل استرس و عدم استعمال دخانیات مؤثر است. از بین فاکتورهای شخصی نیز جنسیت از فاکتورهای مؤثر بر رعایت رژیم غذایی و دارویی و نیز عدم استعمال دخانیات می‌باشد. رفتار ناموفق قبلی در مورد ترک سیگار از دیگر عواملی است که عدم استعمال دخانیات را در افراد مبتلا به پرفشاری خون تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که ساختار مدل پندر می‌تواند پیشگویی کننده خوبی برای بررسی پیشگویی کننده‌های پیروی از درمان در مبتلایان به پرفشاری خون در هر پنج حیطه کنترل دارویی، رعایت رژیم غذایی، انجام فعالیت بدنی توصیه شده، کنترل استرس و عدم استعمال دخانیات باشد. به خصوص ابعاد بررسی شده در زمینه سازه احساسات و شناخت‌های اختصاصی رفتار در بیشتر موارد به عنوان پیشگویی کننده رفتار ارتقا دهنده سلامت در مبتلایان به پرفشاری خون معنی‌دار بود.