بررسي وضعیت مديريت نخاله های ساختماني در شهر تبريز و ارائه راهكار دفع مبتني بر اصول بهداشتي و زيست محیطي
Abstract
مدیریت نخاله های تولید شده از فعالیتهای ساخت و ساز و تخریب، یک مشکل رو به رشد بهداشتی و زیست
محیطی در ایران میباشد. یکی از پیش نیازهای اساسی برای مدیریت موثر و کار آمد نخاله های ساختمانی،
دسترسی به اطلاعات کافی و دقیق در مورد کمیت و کیفیت و نحوه مدیریت فعلی این زایدات میباشد. بنابراین
برآورد کمیت و کیفیت نخاله ساختمانی تولید شده در شهر تبریز از اهداف کلیدی این مطالعه بود. اهداف دیگر
این مطالعه بررسی نحوه مدیریت فعلی و مکانیابی محل مناسب برای دفن نخاله های ساختمانی از طریق
GISتعیین گردید. برای تعیین کمیت نخاله های ساختمانی تولید شده از روش تعیین میزان نخاله تولیدی به ازای
مساحت ساخت و ساز و تخریب استفاده شد. هم چنین جهت بررسی وضعیت موجود مدیریت نخاله های ساختمانی
تولید شده در شهر تبریز با استفاده از چک لیست اختصاصی تهیه شده و بازدید میدانی از مراحل تولید، بارگیری،
حمل و نقل، تخلیه و محلهای تلنبار، دفن، محیط های اجتماعی اطراف محل دفن نخاله های ساختمانی و مصاحبه
با افراد درگیر مدیریت نخاله ساختمانی اطلاعات لازم جمع آوری و مستند گردید.
بر اساس نتایج این مطالعه میزان تولید نخاله ساختمانی به ازای واحد سطح تخریب 2/267تن بر متر مربع اندازه
گیری شد. هم چنین میزان تولید نخاله ساختمانی در سالهای طرح ( )1382-1394بین 167.034الی 848.480
تن در سال و سرانه تولید نخاله ساختمانی 114الی 534کیلوگرم به ازای هر نفر در سال تخمین زده شد. در
شهر تبریز همانند سایر مناطق ایران برنامه ریزی جامع و علمی برای کاهش تولید نخاله ساختمانی (کاهش در
مبدا، استفاده مجدد و بازیافت) وجود ندارد. از طرفی دیگر ضعف در اجرای قوانین موجود و عدم وجود قوانین
انحصاری برای مدیریت نخاله های ساختمانی باعث شده است این زایدات در حریم شهرها، زمین های عمومی،
مسیلها، درهها و کنار جاده ها، مناطق حفاظت شده و گاهی اوقات در داخل مناطق شهری و نزدیک روستاها تلنبار شوند. بنابراین برای مدیریت صحیح نخاله ساختمانی احتیاج به قوانین و سیاستهای جامع برای کاهش
تولید (کاهش تولید،استفاده مجدد و بازیافت) این زایدات میباشد. روی هم رفته در این شهر نیاز به مکان یابی و
طراحی یک مکان دفن مرکزی (مکان دفن نخاله ساختمانی) برای دفن نخالههای باقی مانده با توجه به ضوابط
زیست محیطی و بهداشتی بود. نتیجه مکان یابی انجام شده برای محل دفن نخاله ساختمانی مشخص کرد که
زمینی به وسعت 160هکتار در جنوب شهر تبریز برای مکان دفن نخاله ساختمانی مناسب میباشد. در نهایت در
این مطالعه سعی شده است برخی از توصیه های عملی برای بهبود شرایط فعلی مدیریت نخاله های ساختمانی در
شهر تبریز ارایه گردد