تبیین ، طراحی و اثربخشی مدل جامع پیشگیری و مشاوره بر تغییر انگیزش و عملکرد جنسی زنان گذر از سنین یائسگی: یک مطالعه ترکیبی اکتشافی متوالی

Abstract

هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین، طراحی و ارزشیابی اثر بخشی مدل بومی جامع پیشگیری و مشاوره در تغییر انگیزش و ارتقاء عملکرد جنسی زنان گذر از سنین یائسگی در شهر تبریز با استفاده از یک رویکرد ترکیبی- اکتشافی انجام شد. روش کار: این مطالعه ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی و شامل دو مرحله کیفی و کمی بود. در فاز کیفی با استفاده از نمونه گیری هدفمند با 22 زن سنین یائسگی مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد. داده ها با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل و مفاهیم اصلی استخراج شد. در فاز کمی کارآزمایی بالینی از مرداد تا مهر 1396 در شهر تبریز اجرا شد. 32 زوج به طور تصادفی و از طریق بلوک ¬بندی با بلوک¬های چهار تایی به گروه مداخله و گروه کنترل تخصیص داده شد. برنامه آموزشی – مشاوره ای غنی سازی روابط زوجین به مدت 7 جلسه دو ساعته و هفته ای دو جلسه به گروه مداخله توسط درمانگر مستقل ارایه گردید. گروه کنترل درمانهای روتین مرکز بهداشتی را دریافت نمودند. پرسشنامه های صمیمیت، عملکرد و انگیزش جنسی قبل و بعد از مداخله برای زوجین تکمیل گردید. داده ها با نرم افزار SPSS ورژن 22 با آزمون های آماری مانند آزمون تی مستقل، آنالیزکوواریانس و تحلیل واریانس با اندازه گیریهای تکراری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج : در فاز کیفی از 22 مصاحبه انجام یافته 274 کد و 9 زیرطبقه و 4 طبقه استخراج گردید. طبقات و زیر طبقات عبارتند از ظرفیت جنسی (کاهش ظرفیت جنسی، تداوم ظرفیت جنسی)، انگیزش جنسی (کاهش انگیزش جنسی، تداوم انگیزش جنسی)، عملکرد جنسی (کاهش عملکرد جنسی، تداوم عملکرد جنسی) و طرحواره جنسی (اجبار جنسی، تظاهر جنسی، عدم توازن قدرت جنسی). نتایج مرحله کمی نشان داد دوازده هفته بعد از مداخله اختلاف میانگین مقایسه¬ایMD(95%CI) نمره کلی صمیمیت، انگیزش جنسی و عملکرد جنسی به ترتیب در زنان از (31/10- تا 74/19) 71/4 به (67/46 تا 93/60) 80/50 ؛ (94/2- تا 68/11) 37/4 به (34/16 تا 84/22) 59/19 و (تا 55/3- 86/20) 65/8 به (تا 96/12 20/25) 08/19 و در مردان از (57/11- تا 96/18) 69/3 به (56/28 تا 65/41) 10/35 ؛ (تا 54/2- 97/10) 21/4 به (تا 75/11 51/18) 13/15 و (تا 53/6 80/8) 13/1 به (تا 17/9 06/15) 11/12 به طور معنی داری ( 001/0> P) بهبود یافت. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان دهنده نقش صمیمیت زوجین در ایجاد انگیزش و تداوم ظرفیت و عملکرد جنسی زنان گذر از یائسگی بود لذا بکارگیری برنامه آموزشی و مشاوره ای غنی سازی روابط زوجین، بر روی روابط بین فردی/ زناشویی زوجین، عملکرد جنسی و انگیزش جنسی در زوج های میانسال تاثیرگذار بود. با توجه به اینکه این بهبود در روابط زناشویی و عملکرد جنسی بر کیفیت زندگی زناشویی و ثبات خانواده تاثیر میگذارد، استفاده از این روش آموزشی و مشاوره به عنوان یک فرایند حل مسئله پویا برای ارتقای صمیمیت زناشویی و بهبود عملکرد و انگیزش جنسی زوجین سنین یائسگی توصیه می شود.