ارزیابی مدل های رادیوبیولوژیکی در تخمین هیپوتیروئیدیسم به دنبال پرتودرمانی بیماران با سرطان سر و گردن و پستان
چکیده
در این مطالعه ارزیابی چهار مدل ریاضی برای تخمین عارضه کم کاری تیروئید به دنبال پرتودرمانی بیماران با سرطان های سر و گردن و پستان انجام شد. رابطه پاسخ به دوزِ غده تیروئید این بیماران با استفاده از این چهار مدل تعیین و پارامترهای مدل ها محاسبه شد.
داده های کلینیکی و هیستوگرام های دوز-حجم 62 بیمار با سرطان های سر و گردن و پستان که با تکینیک 3DCRT درمان شده بودند به صورت آینده نگر آنالیز شد. ارزیابی کارکرد تیروئید هر بیمار با استفاده از آزمایش هورمون های تیروئید انجام شد. با استفاده از فرمول خطی-درجه دوم، هیستوگرام های دوز-حجم تیروئید به دوزهای معادل Gy2 در هر جلسه تبدیل شد (Gy3=/βα). مدل های مورد مطالعه شامل: مدل LKB، مدل gEUD، مدل دوز میانگین و مدل relative seriality بود. برای تخمین ریسک هیپوتیروئیدیسم، از مدل های رگرسیون نیمه پارامتریک cox استفاده شد. عملکرد و رتبه بندی مدل ها به ترتیب با استفاده از سطح زیر منحنی (AUC) و شاخص معیار اطلاعاتی آکائیک (AIC) انجام شد. پارامترهای مدل ها با استفاده از روش تخمین احتمال بیشینه، با برازش مدل ها با داده های کلینیکی بیماران بدست آمد. نیکویی برازش مدل ها با آزمون کای-اسکور انجام شد.
20 بیمار از 62 بیمار با زمان پیگیری 92/11 ماه (مقدار میانه) پس از پرتودرمانی مبتلا به هیپوتیروئیدیسم شدند. برای گروه هر دو سرطان، منحنی های Kaplan-Meier کاهش خطر ابتلا به هیپوتیروئیدیسم را در دوزهای میانگین کمتر از Gy30 را نشان داد. آنالیز تک متغیره و چندمتغیره برای هر گروه هر دو سرطان نشان داد که به ازای حجم های کوچکتر تیروئید، احتمال ابتلا به هیپوتیروئیدیسم افزایش یافت. برای گروه سرطان پستان، متغیرهای V20، V30 و V40 فاکتورهای موثر در پیش بینی این عارضه بودند. بر اساس AUC، مدل gEUD در گروه هر دو سرطان و گروه سرطان سر و گردن عملکرد بالاتری داشت. بر اساس شاخص AIC، مدل های gEUD و RS به ترتیب به عنوان بهترین مدل ها رتبه بندی شدند. میانگین پارامتر D50 تخمین زده شده از مدل ها برای غده تیروئید، Gy13/44 بدست آمد.