بررسی کیفیت آب دریاچه سد سهند آذربایجان شرقی از نظر مواد مغذی و رشد جلبکی

Abstract

چکیده سابقه و اهداف: سدها از مهمترين سازه هاي تامین کننده آب آشامیدنی میباشند. به دلايل گوناگونی از جمله ضعف در انجام مطالعات و پايش جامع زيست محیطی، اکثر سدهاي کشور دچار مشکلات عديده زيست محیطی نظیر شوري، طعم و بو، آلودگیهاي شیمیايی و میکروبی و تغذيه گرايی میباشند. سد سهند بدلیل تامین آب شرب، صنعتی و کشاورزي مورد نیاز شهرستان هشترود به میزان 6میلیون مترمکعب در سال اهمیت بالايی داشته و لذا مطالعه ي دقیق کیفیت آب مخزن آن ضروري بنظر میرسد. علاوه بر سنجشهاي آزمايشگاهی استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیايی براي ارزيابی درياچه ها از نظر تغذيه گرايی يکی از روشهاي بسیار مفید میباشد. روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی- مقطعی بوده و با آنالیزهاي فیزيکوشیمیايی، کمی و کیفی فیتوپلانکتونها، وضعیت تروفیکی در درياچه سد را ارائه مینمايد. مقدار شاخص تروفیکی براي هر يک از پارامترها و نیز شاخص تغذيه گرايی کلی با سنجش عمق ديسک ساچی(،)SDD کلروفیل ،)Chl a(aفسفر کل( ،)TPنیتروژن کل( ،)TNکل جامدات معلق( )TSSو نسبت P/N در مقیاس 1-011محاسبه گرديد. براي بدست آوردن توزيع سطح تروفیک درياچه سد، شاخص تروفیکی پارامترهاي ششگانه با استفاده از دادههاي اندازه گیري شده در 5ايستگاه در طول يک دوره 6ماهه تهیه و سپس با بکارگیري روش درون یابی( )IDWنقشه هاي پهنه بندي درياچه بدست آمد. يافته ها: براساس نتايج بدست آمده از سنجشهاي آزمايشگاهی مقادير SDDدر محدوده -081 55سانتیمتر، مقادير کلروفیل aدر محدوده 515 -5661میکروگرم در مترمکعب، TPبین TN ،1/12 -1/52بین TSS ،1/5 -6بین 5 -68/2میلیگرم در لیتر بودند. با توجه به نقشهي نهايی سطح تروفیک درياچه حاصل از تکنیک همپوشانی، تمام سطح 01کیلومترمربعی درياچه2 در وضعیت مزوتروفیک حاد و در برخی ايستگاهها همچون ورودي قرانقو بسیار نزديک به وضعیت يوتروفیک قرار دارد. 5شاخه جلبکی با 51جنس در آب اين مخزن حضور دارند. بیشترين تعداد جنسها مربوط به شاخه جلبکهاي سبز(کلروفیتا) میباشد. جلبکهاي غالب سیکلوتلا و سندسموس بودند. نتیجه گیري: با پايش عوامل فیزيکی، شیمیايی و بیولوژيکی و مقايسه نتايج با استانداردهاي محیط زيست در ايستگاه هاي مورد نظر، اثرات زيست محیطی آلودگی در قسمتهاي مختلف درياچه مشهود میباشد و جلوگیري از افت وضعیت کیفی حیاتی است. واژه هاي کلیدي: تغذيهگرايی، سد سهند، نوترينتها، کلروفیل ،a سیستم اطلاعات جغرافیايی