بررسی تاثیر برنامه آموزشی کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی بر وضعیت مصرف آن در هادیشهر سال 1394

Abstract

مقدمه و هدف: مصرف بی رویه ی کیسه های پلاستیکی در جهان به معضلی جدی تبدیل شده است. محدود ساختن استفاده از کیسه های پلاستیکی به علت صدمات جبران ناپذیر به محیط زیست و تهدید سلامتی انسان باید به عنوان یک ضرورت بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی بر وضعیت مصرف آن در هادیشهر طراحی شد. مواد و روش ها: این پژوهش يک مطالعه مداخله ای در عرصه با گروه شاهد بود. از نمونه گیری چند مرحله ای استفاده شد و اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در مورد مصرف کیسه های پلاستیکی، از تعداد 199 نفر از مردم و 199 نفراز فروشندگان جمع آوری شد. برای اندازه گیری مصرف کیسه های پلاستیکی در فروشندگان از کیلوگرم و در مردم از تعداد مصرف کیسه های پلاستیکی در یک هفته استفاده شد. مداخله برای کل منطقه مورد مداخله به مدت 8 هفته در مورد اثرات زیست محیطی کیسه های پلاستیکی، راهکارهای کاهش مصرف و معرفی جایگزین ها اجرا شد. برای بررسی تاثیر برنامه، از مردم (193=n) و فروشندگان (168=n) منتخب ارزیابی به عمل آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 22 و آزمونهای آماری (کای دو، علامت، Tمستقل، T زوجی و ویلکاکسون) استفاده شد. یافته ها: میزان مصرف کیسه های پلاستیکی در فروشندگان، از 33/3 کیلوگرم به 80/2 کیلوگرم در هفته رسید. در مردم در گروه مداخله استفاده از کیسه پلاستیک بیشتر از 10 عدد در هفته در گروه مداخله از 58 عدد به 27 عدد در هفته (001/0 = P) و در گروه کنترل استفاده از کیسه پلاستیک بیشتر از 10 عدد در هفته در گروه مداخله از 45 عدد به 31 عدد در هفته (303/0 = P) رسید. استفاده از جایگزین های کیسه های پلاستیکی مثل (کیسه های کاغذی، کیسه های پارچه ای، کیف یا ساک) قبل مداخله (5/6%) بودکه بعد مداخله به( 3/19% )افزایش یافت (002/0 = P).در گروه کنترل قبل مداخله (5/2%) بودکه بعد مداخله به ( 8/18% )افزایش یافت (037/0 = P). در فروشندگان میانگین نمره آگاهی قبل و بعد مداخله به ترتیب (00/22±70/56) ، (60/20±50/68) و در مردم میانگین نمره آگاهی قبل و بعد مداخله به ترتیب (60/22±40/67) ، (10/22±50/82) بود. آگاهی در گروه مداخله نسبت به قبل مداخله افزایش (001/0 = P) یافت. میانگین نمره نگرش فروشندگان قبل و بعد مداخله به ترتیب (30/18±20/65) ، (30/16±50/70) و میانگین نمره نگرش مردم قبل و بعد مداخله به ترتیب (60/18±30/61) ، (60/19±90/69) بود. نگرش در گروه مداخله و در گروه کنترل نسبت به قبل مداخله افزایش یافت. بحث و نتیجه گیری: آگاهی در مورد اثرات مخرب زیست محیطی کیسه های پلاستیکی بالا بود و نگرش خوبی نسبت به استفاده از جایگزینها وجود داشت ولی بعلت نبود دسترسی به جایگزینها و عدم آشنایی با جایگزینها مصرف کیسه های پلاستیکی بالا بود. می توان گفت فرهنگ سازی در جهت معرفی جایگزینها، لزوم استفاده از آنها، تشویق و حمایت فروشندگان و مردم در جهت استفاده از جایگزینها می تواند نقش موثری در کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی داشته باشد.