ارتباط اضافه وزن و چاقی با خود مراقبتی و سبک زندگی جوانان

Abstract

چکیده: هدف: مطالعه حاضر باهدف تعیین ارتباط بین چاقی و اضافهوزن با خودمراقبتی و سبک زندگی در جوانان اجراشده است. روش بررسی: در ابتدا حجم نمونه لازم برای یک مطالعه مقطعی، 5510نفر برآورد و نمونهها از جوانان 53-93سال شهر و روستای شهرستان آق قلا از توابع استان گلستان انتخاب شدند. روش انتخاب نمونه خوشهای که برای اختصاص از روش تصادفی سیستماتیک استفاده گردید. برای هر یک از افراد جوان اندازهگیری قد و وزن انجام شد. پرسشنامه سبک زندگی و ابزار سنجش خودمراقبتی (ابزار رایج مورداستفاده اداره جوانان وزارت بهداشت) تکمیل گردید. با توجه به حجم نمونه گردآوریشده، شیوع چاقی در بین جوانان شهرستان بر پایه وضعیت شاخص توده بدنی (کموزن، وزن طبیعی، اضافهوزن و چاق) برآورد گردید. با استفاده از پرسشنامه ابزار سنجش خودمراقبتی، افراد جوان به لحاظ خودمراقبتی در سه گروه ضعیف، متوسط و خوب طبقهبندی شدند. درنهایت یک مطالعه مورد- شاهدی طراحی شد که در آن افراد دارای وزن طبیعی بهعنوان گروه شاهد و مرجع، سایر گروههای وزنی (کموزن، اضافهوزن و چاق) بهعنوان گروه مورد در نظر گرفته شدند. هر یک از گروههای مورد بهعنوان یک گروه مورد مستقل با گروه شاهد، در سه سطح خودمراقبتی بهصورت مجزا مقایسه شدند. درنهایت کلیه افراد شرکتکننده در مطالعه با استفاده از پرسشنامه سبک زندگی به دو گروه با سبک زندگی خوب و بد تقسیم شدند. ارتباط چاقی و اضافهوزن با خودمراقبتی که در مرحله اول در کل جمعیت نمونه بررسیشده بود. در هر یک از گروههای با سبک زندگی خوب یا بد بهصورت مجزا و مشابه قبل بررسی شدند. یافتهها: در این مطالعه شیوع چاقی 3/3درصد، اضافهوزن 99/6درصد، وزن طبیعی 13/4درصد و کموزنی 3/9درصد برآورد شد. بین چاقی با خودمراقبتی ارتباط معنیداری وجود نداشت ( OR=۳/33 )0/13-5/60و (.)p<0/01 در رگرسیون تک متغیره و چند متغیره انجامشده برای چاقی، متغیرهای مستقل اصلی، خودمراقبتی و سبک زندگی معنیدار نشد ولی متغیرهای سن و جنس، متغیرهای پیشگوییکننده چاقی بودند. بین اضافهوزن با خودمراقبتی ارتباط معنیداری وجود نداشت ( OR=5/03 )0/83-5/15و ( .)p<0/01در رگرسیون تک متغیره و چند متغیره انجامشده برای اضافهوزن، متغیرهای مستقل اصلی خودمراقبتی و سبک زندگی معنیدار نشد ولی متغیرهای سن، جنس، تأهل و تحصیلات، متغیرهای پیشگوییکننده اضافهوزن بودند. در تحلیلهای زیرگروهیبر اساس سبک زندگی، بین چاقی با خودمراقبتی بر اساس سبک زندگی خوب ارتباط معنیداری وجود نداشت ( OR=5/59 )0/13-9/59و ( .)p<0/01بین چاقی با خودمراقبتی بر اساس سبک زندگی بد ارتباط معنیداری وجود نداشت ( OR=0/38 )0/93-9/99و ( .)p<0/01بین اضافهوزن با خودمراقبتی بر اساس سبک زندگی خوب ارتباط معنیداری وجود نداشت ( OR=5/59 )0/85-5/86و ( .)p<0/01بین اضافهوزن با خودمراقبتی بر اساس سبک زندگی بد ارتباط معنیداری وجود نداشت ( OR=0/39 )0/19-5/69و ( .)p<0/01بین کموزنی با خودمراقبتی ضعیف ارتباط معنیداری وجود داشت ( OR=4/46 )5/19-59/90و ( .)p>0/005بین کموزنی با خودمراقبتی ضعیف بر اساس سبک زندگی بد ارتباط معنیداری وجود داشت (OR= 9/86 )5/09-59/33و ( .)p>0/005بین کموزنی با خودمراقبتی متوسط بر اساس سبک زندگی بد ارتباط معنیداری وجود داشت .)p>0/005( وOR=.0/065 )0/093-0/038( نتیجهگیری: کموزنها افرادی هستند که خودمراقبتی ضعیف و سبک زندگی بد دارند. با توجه به اینکه سن، جنس، تأهل و تحصیلات عوامل مؤثر در چاقی و اضافهوزن افراد هستند. کمسوادی و عدم آگاهی جوانان از خودمراقبتی، باعث به وجود آمدن تصورات ذهنی مثبت در مورد چاقی و اضافهوزن در آنها شده است. لذا جامعه جوان نیازمند برنامهریزی جدی مدیران در خصوص خودمراقبتی، برای اصلاح سبک زندگی بد میباشد.