بررسی ارتباط بین ارزیابی های عینی و ذهنی عوامل ارگونومی محیطی در صنایع بسته بندی
Abstract
مقدمه: ارگونومی محیطی بخشی از علم ارگونومی است که به تأثیر عوامل فیزیکی محیط کار نظیر گرما، سرما، صدا و روشنایی بر روی سلامت، آسایش، راحتی و عملکرد افراد در محیط کار می¬پردازد. مطالعات آزمایشگاهی و میدانی مختلف نشان داده اند که عوامل فیزیکی در محیط کار میتواند تأثیر قابل ملاحظه ای بر سلامت، عملکرد و رضایت کارگران و در نتیجه بهره¬وری آنها داشته باشد.
هدف: هدف از انجام مطالعه حاضر بررسی ارتباط بین ارزیابیهای عینی و ذهنی فاکتورهای ارگونومی محیطی در 3 کارخانه متعلق به صنعت بسته بندی در شهرستان ساوه میباشد. روش کار و مواد: ارزیابیهای عینی صدا به روش دوزیمتری، روشنایی از طریق اندازهگیری شدت روشنایی و گرما با استفاده از شاخص دمای تر گویسان در محیط کار و طبق استانداردهای موجود انجام شد. ارزیابیهای ذهنی در مورد عوامل محیطی فوق و همچنین اثر آنها بر رضایت، عملکرد، ایمنی و سلامت افراد نیز با استفاده از یک پرسشنامه خود ساخته انجام شد. در نهایت ارتباط بین ارزیابیهای های عینی و ذهنی از طریق روشهای آماری توصیفی و تحلیلی بررسی شد.
یافتهها: میزان صدا، روشنایی و گرما در 41.5٪ ، 46.9٪ و 55.5٪ از ایستگاههای کار مطابق با استاندارد نبود. رضایت از صدا، نور و گرما در محیط کار به ترتیب برابر با 35.7٪ ، 28.5٪ و 8.6٪ بود. عوارض ناشی از صدا شامل مشکلات جسمی، مشکلات روانی و کاهش شنوایی توسط 22.6٪، 22٪ و 18.8٪ از کارکنان، گزارش گردید. عوارض ناشی از شرایط روشنایی بر عملکرد شغلی، تغییر وضعیت برای مشاهده بهتر محل کار و خستگی چشم توسط 64٪ ، 33٪ و 31٪ از کارکنان، گزارش شد. کاهش عملکرد شغلی در اثر سر و صدا، نور و گرما در محیط کار را 50.4٪ ، 64٪ و 46.1٪ از پرسنل گزارش کردند. تاثیر سر و صدا، نور و شرایط حرارت بر ایمنی در محیط کار 10.2٪ ، 5.4٪ و 13.2٪ گزارش شد. نتایج بیانگر یک توافق نسبتا خوب بین اندازهگیری های عینی صدا، روشنایی و گرما و ادراک کارکنان از این عوامل محیطی بود.
نتیجهگیری: با توجه به یافتههای این مطالعه پیشنهاد میگردد که اندازهگیری ذهنی عوامل ارگونومی محیطی به عنوان مکمل ارزیابی عینی از این عوامل در نظر گرفته شوند تا به درک عمیقتری از این عوامل در محیطهای کاری دست یافت و محیط کار بهتری را از نظر رضایت، عملکرد، سلامت و ایمنی برای افراد فراهم نمود.