ارتباط خود کارآمدی با کنترل آسم و کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به آسم مراجعه کننده به کلینیک شیخ الرئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال- 1390

Abstract

چکیده: مقدمه: آسم یکی از نشانگان بالینی مزمن تنفسی است که سبب التهاب، تحریک پذیری و اسپاسم راه های هوایی ریه می شود. این بیماری یک مشکل عمده بهداشتی در اغلب نقاط دنیا می باشد که هنوز تشخیص و معالجه آن معضل بهداشتی است و سالانه تعداد زیادی از مبتلایان به آسم جان خود را از دست می دهند. تحقیقات اخیر نشان دهنده کنترل ضعیف آسم در 53-58 درصد بیماران، علیرغم دریافت درمانهای مناسب می باشد. خودکار آمدی اعتماد شخص به توانایی های خود در انجام رفتارهای خاص در موقعیت های خاص می باشد. خودکار آمدی پایین بیماران آسمی با کارکرد ضعیف ریوی و کیفیت پایین زندگی در ارتباط است. ارتقا رفتارهای خود مراقبتی و خودکار آمدی به عنوان امری حیاتی در مدیریت موفق آسم نشان داده شده است. با توجه به افزایش روزافزون تعداد بیماران مبتلا به آسم در ایران و جهان، همچنین افزایش هزینه های ناشی از درمان و تاثیر آن بر کیفیت زندگی بیمار و ارتباط خودکار آمدی با کنترل بیماری آسم این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین خودکار آمدی با کیفیت زندگی و کنترل آسم در بیماران مبتلا به آسم در بیماران مبتلا به آسم مراجعه کننده به کلینیک شیخ الرئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شده است. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی همبستگی است که به بررسی ارتباط بین خودکار آمدی با کیفیت زندگی و کنترل آسم در بیماران مبتلا به آسم مراجعه کننده به کلینیک شیخ الرئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز می پردازد. در این مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 257 بیمار مبتلا به آسم مراجعه کننده به کلینیک شیخ الرئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه‌ای مشتمل بر 4 بخش بود:1 ) مشخصات فردی اجتماعی بیماران،2 ) پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آسم (Asthma Quality of Life Questionnaire)،3 ) پرسشنامه خودکار آمدی بیماران مبتلا به آسم (Asthma Self Efficacy Scale)،4 ) پرسشنامه کنترل آسم (Asthma Control Questionnaire)، و پارامترهای اسپیرومتری بیماران بود. پس از تعیین روایی و پایایی پرسشنامه ها، داده ها جمع آوری و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین میانگین ابعاد کیفیت زندگی مربوط به بعد اجتماعی 3/4+-0/7)) و کمترین میانگین مربوط به بعد تنگی نفس 2/7+-0/6)) می باشد. در بین ابعاد خودکارآمدی بیشترین میانگین مربوط به مصرف منظم داروها 4+-0/6)) و کمترین میانگین مربوط به بعد رابطه با پزشک 2/7+-0/7)) می باشد. در بین ابعاد کنترل آسم بیشترین میانگین مربوط به میزان محدودیت در فعالیت به خاطر بیماری در طول هفته گذشته3+-1/1)) و کمترین میانگین مربوط به تعداد پاف اسپری مصرفی در طی روز در طول هفته گذشته 1/5+-1/2)) می باشد. مابین خودکار آمدی با کنترل آسم r=0/378)،(p=0/001 و خودکارآمدی با کیفیت زندگی r=0/442)،(p=0/001 ارتباط معنی دار آماری وجود دارد. نتیجه گیری: یافته‌های مطالعه نشان داد که داشتن اعتماد به توانایی های خود، در کنترل علائم بیماری با کیفیت زندگی بهتر و کنترل بهتر آسم ارتباط دارد. پیشنهاد می شود مطالعات آتی مستقیما روی ارتباط خودکارآمدی با مرگ و میر آسم در مبتلایان صورت گیرد، همچنین عوامل موثر بر ارتقاء خودکار آمدی بیماران مبتلا به آسم نیز بررسی شود.