ارتباط سبک زندگی و شاخص توده بدنی در دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی شهر تبریز در سال 1388

Abstract

چکیده: زمینه: در حال حاضر افزایش شیوع چاقی و اضافه وزن در کودکان یکی از مهمترین موضوعات هشدار دهنده بهداشت عمومی رو در روی بهداشت جهانی است. کودکان دارای اضافه وزن، با خطر ابتلا به چاقی در بزرگسالی و عوارض آن روبرو هستند. مطالعات مختلف حاکی از وجود ارتباط بین سبک زندگی و تاثیر آن بر چاقی و اضافه وزن در کودکان می باشد، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین سبک زندگی با شاخص توده بدنی در دانش آموزان دختر دبستانی شهر تبریز صورت گرفته است. مواد و روش ها: این مطالعه ی توصیفی در سال 1388 روی 1500 دانش آموز 7-11 ساله انجام گرفت که از طریق نمونه‌گیری تصادفی طبقه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند. قد و وزن دانش آموزان به روش استاندارد اندازه‌گیری و شاخص توده بدنی (BMI) محاسبه گردید. بر اساس معیار CDC دانش آموزان به چهار گروه به شرح زیر تقسیم شدند: صدک زیر 5 به عنوان (لاغر)، صدک 5-85 (وزن طبیعی)، صدک 85-95 دارای (اضافه وزن) و شاخص توده بدنی بیشتر از صدک 95 ، (چاق.( سبک زندگی کودک شامل 4 بخش، فعالیت فیزیکی و ورزش، الگوی سرگرمی، عادات غذایی و الگوی خواب کودک بود. سایر اطلاعات دموگرافیک با کسب رضایت آگاهانه پر کردن پرسشنامه توسط والدین کسب شد. در ادامه تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 صورت گرفت و جهت مقایسه میانگین ها از آزمونهای کرویکال والیس، یومن ویتنی و از آزمون آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون مجذور کای جهت بررسی ارتباط بین BMI و الگوی سبک زندگی استفاده شد. یافته ها: طبق یافته های این مطالعه 73 درصد دختران دبستانی دارای وزن نرمال، 12/5 درصد دارای وزن 5/8 درصد چاق و 8/6 درصد لاغر بودند. از لحاظ آماری بین نمره فعالیت فیزیکی کل و BMI افراد مورد مطالعه ارتباط معنی دار آماری مشاهده شد .(P=0.045) همچنین در بخش الگوی سرگرمی نیز بین ساعات تماشای تلویزیون و شاخص توده بدنی افراد مورد مطالعه ارتباط آماری معنی دار وجود داشت.(P=0/04) بین نمره کل عادات غذایی و BMI افراد مورد مطالعه ارتباط معنی دار آماری یافت نشد. در بخش الگوی خواب نیز بین زمان رفتن به رختخواب و مدت خواب نیم روز و BMI افراد مورد مطالعه ارتباط معنی دار آماری بدست آمد (به ترتیب P=0.028 و .(P=0.03 اما بین شاخص توده بدنی و نمره سبک زندگی کلی همبستگی وجود نداشت. بحث و نتیجه گیری: اگر چه در مطالعه حاضر همبستگی بین شاخص توده بدنی و نمره سبک زندگی کلی در دختران وجود نداشت ولی از آنجا اختلاف میانگین بین گروه چاق و دارای اضافه وزن در اکثر ابعاد مختلف سبک زندگی معنی دار بود، لذا بنظر می رسد توجه به سبک زندگی دانش آموزان و پیشگیری از چاقی کودکان ضروری بوده و در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتر با طراحی دقیقتر و وسیعتر که در برگیرنده سایر عوامل محیطی موثر در الگوی سبک زندگی کودکان است ضروری می باشد.