بررسی همبستگی بین وضعیت متابولیک زندگی و خودکارآمدی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک مراجعه کننده به مراکز دیابت تبریز1382

Abstract

چکیده: مقدمه: هدف اصلی از مراقبت دیابت در نوجوانان، دستیابی به کنترل قند خون مطلوب، تکامل روانی- اجتماعی طبیعی و حمایت از نوجوانان و خانواده آنها می باشد. از طرفی مدیریت مطلوب رژیم درمانی دیابت مستلزم داشتن مهارت حل مسئله و باورهای شخص از توانایی خودش در کنترل بیماری مزمن بسیار مهم تلقی شده که با مفهوم خودکارآمدی مشخص می گردد. نتایج مطالعات در مورد ارتباط بین وضعیت متابولیک، کیفیت زندگی و خودکارآمدی نوجوانان مبتلا به دیابت متفاوت بوده و بحث انگیز می باشد. بنابراین پژوهشگر اقدام به انجام این مطالعه برای بررسی همبستگی بین وضیعت متابولیک، کیفی زندگی و خودکارآمدی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک نمود. مواد و روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی همبستگی است که با روش نمونه گیری آسان، 48 نوجوان مبتلا به‌ دیابت نوع یک مراجعه کننده به مراکز دیابت شهر تبریز بررسی شدند. ابتدا وضعیت متابولیک، کیفیت زندگی و خودکارآمدی تعیین شده و سپس همبستگی بین این متغیرها بررسی گردید. در این مطالعه از پرسشنامه های کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و کیفیت زندگی اختصاصی نوجوانان دیابتی، کیفیت زندگی نوجوانان از دیدگاه والدین و خودکارآموزی استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل شد یافته ها: نتایج مطالعه نشان می دهد که علی رغم کسب امتیاز بیش از 70 درصد خودکارآمدی توسط نوجوانان دیابتی، اکثریت آنها 64/6 درصد از وضعیت متابولیکی ضعیف برخوردار بوده و 41/6 درصد از عوارض عصبی ناشی از دیابت رنج می برند. 64/5 درصد نوجوانان گلوکومتر یا تست تیپ برای کنترل قند خون در منزل نداشته و 66/7 درصد از شرایط اقتصادی - اجتماعی پایین برخوردار بودند. بین وضعیت متابولیک با کیفیت زندگی و خودکارآمدی همبستگی آماری معنی دار وجود نداشته، اما بین خودکارآمدی با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و کیفیت زندگی اختصاصی دیابت همبستگی آماری معنی دار است. بین جنس با اهداف درمانی از درمان دیابت، بین تعداد دفعات تزریق روزانه انسولین با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، بین میزان درآمد خانواده با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و کیفیت زندگی اختصاصی دیابت و همچنین بین وضعیت اشتغال مادر با کیفیت اختصاصی نوجوان دیابتی رابطه آماری معنی داری است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اینکه اکثریت نوجوانان از کنترل متابولیکی ضعیف برخوردار بودند، لذا آگاهی پرستاران‌ از عواملی که می تواند کنترل متابولیکی و پیامد دیابت را تحت تاثیر قرار دهد، آنها را قادر می سازد که برنامه موثری را جهت ارتقاء کیفیت زندگی نوجوانان دیابتی طراحی نمایند. بنابراین پرستاران بایستی مداخلات زود هنگام رادر جنبه هایی از رفتارهای نوجوانان که تاثیر سوئی بر پیامد سلامتی مطلوب نوجوانان دارد، بکار گیرند.