بررسی نحوه استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری طی 15 ماه بعد از زایمان1380

Abstract

چکیده: مقدمه: تنظیم خانواده با هدف پیشگیری از بارداری های ناخواسته و فاصله گذاری مناسب بین زایمانها، می تواند از نتایج زیانباری مانند کم خونی، خستگی، زایمان زودرس، وزن کم تولد، سقطهای عمدی و همچنین مرگ ومیرهای نوزادی و شیرخوارگی پیشگیری کند. لذا جهت رسیدن به اهداف تنظیم خانواده زوجین بویژه آنهایی که دارای کودک 15 ماهه می باشند، باید از روشهای پیشگیری از بارداری استفاده کنند. از آنجاییکه الگوهای رفتاری پذیرش و نحوه استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری در افراد و جوامع مختلف متفاوت می باشد، تعیین نحوه استفاده از روشهای غیر دائمی پیشگیری از بارداری طی 15 ماه بعد از زایمان در منطقه مفید بنظر می رسد. روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای بود که توسط پرسشگران و طی مراجعه به 12 مرکز و 3 پایگاه بهداشتی شهر تبریز و مصاحبه با 469 مادری که جهت واکسیناسیون 15 ماهگی کودکشان به آن مراکز مراجعه کرده بودند، تکمیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده از آمار توصیفی و استنباطی توسط نرم افزار Spss استفاده شد. نتایج: در بین کل روشها و روشهای مطمئن ضد بارداری پس از زایمان، شایعترین روش قرصهای پروژستینی به ترتیب 43/7 درصد و 45 /2 درصد و زمان شروع استفاده از اولین روش ضد بارداری در بیشترین درصد افراد بترتیب 61/8 درصد و 63/3 درصد یک ماه و نیم بعد از زایمان بود. میزان تداوم 6 و 12 ماهه استفاده از اولین روش مطمئن 43/8 درصد و 31/8 درصد و میزان تداوم 3 ماهه برای قرصهای مینی پیل 82/9 درصد بود. روشهای ضد بارداری مورد استفاده فعلی بترتیب میزان شیوع شامل: قرصهای ترکیبی 30/3 درصد، کاندوم 20/7 درصد، 18/1 IUDدرصد، منقطع 13 درصد، پریودیک 10 درصد، آمپولهای پروژسترونی طولانی اثر 2/1 درصد، قرصهای تری فازیک 1/1 درصد قرصهای مینی پیل 0/4 درصد و نوروپلانت 0/2 درصد بود. در بررسی ارتباط بین سن، تعداد حاملگی، میزان تحصیلات، وضعیت قاعدگی و شیردهی و فاصله‌گذاری مطلوب بین زایمان اخیر و حاملگی بعدی با نحوه استفاده از روشهای ضد بارداری نتایج نشان داد که بین گروه های مختلف سنی با نوع اولین روش ضد بارداری، تعداد حاملگی با نوع روش فعلی ضد بارداری، وضعیت قاعدگی با نوع و زمان شروع اولین روش ضد بارداری و فاصله گذاری مطلوب با نوع اولین روش مطمئن ضد بارداری بعد از زایمان اخیر، ارتباط معناداری وجود داشت و در سایر موارد ارتباط معناداری نبود. نتیجه گیری: یافته‌ها نشان داد که نحوه استفاده از روشهای ضد بارداری در دوره بعد از زایمان مطلوب نبوده و حتی در افرادی که متمایل به فاصله گذاری بیش از 3 سال بوده یا تمایلی به حاملگی مجدد نداشتند، بالا می باشد. بنابراین لازم است مسئولین امر در این زمینه توجه بیشتری نموده و از آنجائیکه اغلب مادران اظهار می کردند که در دوران بارداری، مدت بستری جهت انجام زایمان و بعد از زایمان آموزشی در این زمینه دریافت نکرده‌اند و با توجه به اینکه آموزش مهمترین عامل تعیین کننده در استفاده از روشهای ضد بارداری در میان زوج ها می باشد،لذا ضرورت دارد که آموزش و مشاوره در زمینه استفاده از روشهای ضد بارداری مورد توجه و تاکید بیشتری قرار گرفته و در راستای ارائه بهتر خدمات مشاوره‌ای اقدامات بیشتری صورت گیرد.