میزان عوامل خطر و نشانه های پایین افتادگی اندام های لگنی و تاثیر آن بر کیفیت زندگی زنان در مراجعین به درمانگاه های مراکز آموزشی درمانی الزهرا و طالقانی شهر تبریز

Abstract

چکیده: مقدمه: پایین افتادگی اندامهای لگنی یک شرایط شایع و اندیکاسیون بزرگ برای جراحی ژنیکولوژیک بوده و با مسایل مختلف جسمی، روانی، اختلال عملکرد جنسی همراه است. با وجود اهمیت این عارضه، به علت ناتوانی در تشخیص بیماران در معرض خطر ناشی از مطالعات محدود و فقدان اطلاعات و در زمینه عوامل مسئول ایجاد پایین افتادگی، امکان مداخله و پیشگیری زودرس وجود ندارد. با وجود آزارنده بودن این اختلال، اطلاعات کمی در زمینه تاثیر آن روی کیفیت زندگی افراد مبتلا وجود دارد. از این رو به منظور امکان شناسایی افراد در معرض خطر و مدیریت صحیح بیماری، مطالعه‌ای با هدف تعیین میزان و عوامل خطر پایین افتادگی اندامهای لگنی و تاثیر آن بر کیفیت زندگی زنان مبتلا انجام گرفت. مواد و روش کار: این پژوهش یک مطالعه مقطعی بوده که با روش نمونه گیری آسان، 330 زن مراجعه کننده به درمانگاه زنان مراکز آموزشی درمانی الزهرا و طالقانی، بررسی شدند. افراد با پایین افتادگی درجات صفر و یک، غیر مبتلا و درجات 2 و بیشتر، مبتلا در نظر گرفته شدند. ابتدا در معاینه بالینی درجه پایین افتادگی، اندازه های لگن و قدرت عضله کف لگن با استفاده از سیستم استاندارد شده جامعه Continence بین المللی تعیین و اختلال بافت همبند بررسی و قد و وزن اندازه گرفته شد. سپس پرسشنامه‌ای شامل عوامل خطر احتمالی، نشانه‌های پایین افتادگی و کیفیت زندگی عمومی و اختصاصی توسط کارشناس مامایی همکار که از نتایج معاینه بی اطلاع‌ بود از طریق مصاحبه برای هر بیمار تکمیل شد. اطلاعات با استفاده از نرم افزار Spss و با محاسبه توزیع فراوانی مطلق و درصدی، میانگین و انحراف معیار و آزمونهای کای دو، تی استیودنت و من ویتنی و آنالیز رگرسیون چند گانه لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: پایین افتادگی درجه صفر در 5/5 درصد، درجه یک در 31/2 درصد، درجه دو در 55/1 درصد و درجه سه در 8/2 درصد، وجود داشت هیچکدام از افراد مورد پژوهش درجه چهار پایین افتادگی نداشتند. در کل 63/3 درصد از افراد مورد پژوهش مبتلا به پایین افتادگی بودند. 50/3 درصد پایین افتادگی دیواره قدامی، 2/4 درصد پایین افتادگی دیواره میانی، 47/9 درصد پایین افتادگی دیواره خلفی واژن داشتند. میانگین سنی، تعداد حاملگی، تعداد زایمان، تعداد زایمان واژینال، تعداد زایمان بااپی زیاتومی، شاخص توده بدنی، طول واژن، عمق کول دوساک، و قطر هیاتوس ژنیتال در افراد مبتلا به طور معنی داری بیش از افراد غیر مبتلا بود. سابقه زایمان واژینال نوزاد ماکروزوم، سطح تحصیلات، ورزش و انجام کارهای سنگین ، ابتلا به ارتریت، یبوست، واریس، همورویید و سابقه خانوادگی اختلالات کف لگن ارتباط معنی داری را با ابتلا به پایین افتادگی نشان دادند. متغیرهای پیشگویی کننده پایین افتادگی با استفاده از آنالیز رگرسیون لجستیک چندگانه شامل: سن، جراحی قبلی پایین افتادگی، شاخص توده بدنی و سابقه خانوادگی اختلالات کف لگن بودند. میانگین نمره کل کیفیت زندگی عمومی در دو گروه مبتلا و غیر مبتلا اختلاف معنی داری را نشان نداد. درصد وجود اغلب نشانه های ادراری، روده ای و موضعی پایین افتادگی و میران آزردگی ناشی از نشانه های ادراری و موضعی پایین افتادگی در افراد مبتلا به پایین افتادگی به طور معنی داری از افراد غیر مبتلا بالاتر بود. نتیجه گیری: با توجه به جوان بودن افراد مورد پژوهش 15-49 سال، بالا بودن درصد پایین افتادگی بیش از 50 درصد، شیوع بالای نشانه های ادراری، روده ای و پایین افتادگی و درجات بالاتر آزردگی ناشی از نشانه های ذکر شده و کیفیت زندگی ضعیف در بین افراد مبتلا به پایین افتادگی، لازم است که‌ این اختلال بیشتر مورد توجه قرار گیرد و اقداماتی جهت شروع روشهای پیشگیرانه و تشخیص و درمان زودرس در زنان حتی در سنین پایینتر و بررسی از نظر وجود اختلالات همراه شده با پایین افتادگی انجام شود. ماماها و سایر کارکنان بهداشتی و درمانی می توانند نقش مهمی در آگاه کردن زنان از این اختلال و عوامل خطر آن، آموزش روشهای پیشگیری و درمان زودرس آن داشته باشند. با استفاده از یافته های این پژوهش و متغیرهای پیشگویی کننده بدست آمده، استفاده از روشهای پیشگیری و درمان زودرس مانند کسب وزن ایده‌آل و یا ممانعت از اعمال جراحی غیر ضروری جهت کاهش خطر پایین افتادگی پیشنهاد می شود. لزوم تحقیقات بیشتر جهت روشن شدن نکات مبهم این اختلال ضروری بنظر می رسد.