مقایسه تاثیر برنامه آموزش تیمی با آموزش متداول بر میزان دانش، نگرش و عملکرد مراقبتی والدین کودکان مبتلا به دیابت نوع یک و میزان هموگلوبین گلیکوزیله کودکان: کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: مقدمه: والدین نقش بسیار مهمی در انجام مراقبت از کودکان دیابتی خود دارند. توانمندسازی والدین این کودکان می تواند نقش به سزایی در کنترل میزان قند خون کودک، کاهش عوارض بیماری، کاهش دفعات بستری کودک به علت عود و بروز عوارض داشته باشد، با توجه به تاکید بر استراتژی آموزش تیمی، در حوزه آموزش سلامت بعنوان یک شیوه راهبردی جدید، لذا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش تیمی بر دانش، نگرش، عملکرد والدین و میزان هموگلوبین گلیکوزیله کودکان مبتلا به دیابت نوع یک انجام گرفت.روش ها: یک مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی، طی سه ماه بر روی 48 نفر از والدین کودکان مبتلا به دیابت نوع یک انجام شد. نمونه ها به صورت دسترسی آسان به دو گروه آموزش تیمی و متداول در دو گروه 24 نفره مداخله و کنترل تقسیم شدند. ابتدا میزان دانش، نگرش و عملکرد والدین نسبت به بیماری دیابت به صورت پیش آزمون در هر دو گروه توسط پرسشنامه اندازه گیری شد. در گروه مداخله، والدین آموزشی تیمی را در طی 5 جلسه توسط تیم آموزش دهنده و در گروه کنترل، آموزش متداول بیمارستان را دریافت کردند و یک ماه پس از اتمام مداخله پس آزمون دانش، نگرش و عملکرد والدین نسبت به بیماری دیابت توسط همان پرسشنامه مجدداً اندازه گیری شد. همچنین میزان هموگلوبین گلیکوزیله کودکان دیابتی در ابتدای مطالعه و سه ماه بعد از مداخله در کودکان هر دو گروه با کیت پیشتاز اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری 21 SPSS و با استفاده از آزمون های تی مستقل، تی وابسته و تحلیل کوواریانس و آزمون مجذور کای و آزمون دقیق فیشر تجزیه و تحلیل گردیدP0.05) ).نتایج: میانگین نمرات دانش والدین شرکت کننده در مطالعه، در گروه آموزش تیمی قبل (67/31) و بعد از مداخله (71/47) تفاوت معنی داری وجود داشت(001/0>P). همچنین بین میانگین نمرات دانش در گروه آموزش متداول نیز قبل (38/32) و بعد از مداخله (50/39) تفاوت معنی داری وجود داشت (001/0=P). بین میانگین نمره نگرش والدین در گروه تیمی قبل (96/74) و بعد از مداخله (04/86) و در گروه متداول قبل (96/72)و بعد از مداخله (79/75) تفاوت معنی داری مشاهده شد(001/0>p). بین میانگین نمره عملکرد والدین در گروه تیمی قبل(96/78) و بعد از مداخله (25/95) و در گروه متداول قبل (42/69) و بعد از مداخله (38/78) بود و از نظر آماری بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0>p). تحلیل کوواریانس نشان داد بین میانگین نمرات دانش برای افراد شرکت کننده در مطالعه، با تعدیل نمرات قبل از مداخله در دو گروه بعد از مداخله تفاوت آماری معنی داری (024/0=P)، بین میانگین نمره نگرش در دو گروه، بعد از دوره آموزشی (001/0>p) و بین میانگین نمره عملکرد تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0>p). میانگین هموگلوبین گلیکوزیله در گروه تیمی قبل (42/8) و بعد از مداخله (54/7) و در گروه متداول قبل (16/9) و بعد از مداخله (47/8) بوده است، اما بین میانگین هموگلوبین گلیکوزیله در دوگروه، بعد از دوره آموزشی تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد (145/0=p). هرچند میانگین هموگلوبین گلیکوزیله در گروه تیمی بعد از مداخله کمتراز گروه متداول بوده است که از نظر بالینی حایز اهمیت است. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، آموزش تیمی والدین کودکان مبتلا به دیابت توسط تیم آموزش دهنده دیابت بر افزایش میزان دانش، نگرش و عملکرد آنها موثر است. لذا بهره گیری از این شیوه آموزشی توسط ارائه کنندگان خدمات بهداشتی برای آموزش مراقبت کنندگان اصلی کودکان، پس از تشخیص بیماری جهت ارتقای خودمدیریتی بیماری و کنترل عوارض درخانواده های دارای کودک مبتلا به دیابت توصیه می گردد.