طراحی و روان سنجی ابزار سنجش حساسیت فرهنگی پرستاران در مراقبت از کودکان بیمار

Abstract

چکیده: مقدمه: حساسیت فرهنگی، یکی از اجزای اصلی مراقبت خانواده محور بوده و موجب رضایت و تبعیت از درمان می شود. علی رغم اهمیت حساسیت فرهنگی در مراقبت، این مفهوم در زمینه اجتماعی -فرهنگی پرستاری کودکان واضح نبوده و ابزاری برای اندازه گیری آن موجود نیست. هدف این مطالعه، طراحی و روان سنجی ابزاری برای سنجش حساسیت فرهنگی پرستاران مراقبت از کودکان بیمار، در ایران می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه به روش پژوهش ترکیبی، با طرح متوالی اکتشافی، در دو بخش کیفی و کمّی انجام شد. در بخش کیفی مطالعه، با روش تحلیل محتوای قراردادی، عبارات ابزار تولید شد. برای جمع آوری داده ها، با 25 پرستار و 9 والد کودک بستری، مصاحبه چهره به چهره ی نیمه ساختار یافته انجام شد و از یادداشت در عرصه، به عنوان مکمل مصاحبه استفاده شد. پس از تحلیل محتوا، مروری بر متون انجام گرفت. در بخش کمّی مطالعه، روایی صوری با شرکت 10 پرستار، 5 والد و 15 صاحبنظر (تعیین ضریب تأثیر عبارات و نظرسنجی عبارات) انجام گرفت. سپس، نسبت و شاخص روایی محتوا با شرکت 15 نفر از صاحبنظران تعیین شد. در ادامه، پس از تهیه نسخه هم ارز ابزار برای والدین (با تغییر فاعل و فعل عبارات)، بررسی پایایی همسانی درونی مقدماتی، روایی سازه (تحلیل عاملی اکتشافی و همگرایی)، پایایی همسانی درونی و ثبات ابزار انجام گرفت. یافته ها: در مرحله کیفی مطالعه 3 بعد مواجهه فرهنگی، ارتباط بین فرهنگی و انطباق مراقبت و فرهنگ کودک/خانواده و تعداد 73 عبارت تولید شد. پس از انجام روایی صوری و محتوا، به 34 عبارت تقلیل یافته، وارد تحلیل عاملی شدند. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، با در نظر گرفتن بار عاملی بالای 3/0، پنج عامل: «درک مشترک، آگاهی از مصادیق فرهنگی کودک/خانواده، توجه و ارزش گذاری به فرهنگ کودک/خانواده، انطباق مراقبت و فرهنگ کودک/خانواده و ارتباط بین فرهنگی»، به عنوان ابعاد مفهوم مورد مطالعه، استخراج گردید که به ترتیب 29/54% و 01/58% واریانس حساسیت فرهنگی را در نسخه ی پرستار و والدین ابزار تبیین می نمود. ضریب همبستگی بین کل ابزار و مقیاس مراقبت خانواده محور (با دو نسخه مراقبین و والدین) در هر دو گروه معنی دار (44/0 و 74/0 به ترتیب در نسخه پرستار و والدین) بود. همچنین، ضریب همبستگی کل ابزار-نسخه پرستار و مقیاس هوش فرهنگی در حد متوسط معنی دار بود. همسانی درونی آلفای کرونباخ برای کل ابزار 9/0 و 93/0 به ترتیب در نسخه پرستار و والدین و برای ابعاد آن در هر دو گروه بین 73/0 تا 84/0 بود. پایایی ثبات به روش آزمون-بازآزمون ضریب اسپیرمن براون 71/0 و 9/0 و ضریب همبستگی درون طبقه ای (ICC) برای کل ابزار با فاصله دو هفته آزمون-بازآزمون 73/0 و 84/0 به ترتیب در نسخه پرستار و والدین بود. نتیجه گیری: ابزار سنجش حساسیت فرهنگی پرستاران در مراقبت از کودکان بیمار به عنوان ابزاری روا و پایا برای اندازه گیری ابعاد مختلف حساسیت فرهنگی پرستاران توصیه می شود. ارزیابی ویژگی های حساسیت فرهنگی پرستاران در مراقبت از کودکان بیمار، می تواند وضعیت موجود را روشن نماید و نتایج آن، در برنامه ریزی های ارتقای کیفیت مراقبت سلامت و رضایت کودک/خانواده مورد استفاده قرار گیرد.