خشونت و کیفیت زندگی زنان سنین باروری مبتلا به اختلالات روانپزشکی مراجعه- کننده به مرکز آموزشی-درمانی رازی تبریز، 94-1393
Abstract
چکیده: مقدمه: مشکلات بهداشت روان دلیل بسیار مهم ناتوانی در کشورهای در حال توسعه و فقیر بوده و 12 درصد از کل بیماری ها را شامل می شود. خشونت علیه زنان به واسطه پیامدهای اساسی بر بهداشت باروری و سلامت جسمی و روانی زنان به عنوان مشکل بهداشت عمومی شناخته شده است. اختلالات روانپزشکی آسیب پذیری زنان را در مقابل خشونت افزایش داده و خشونت خانگی با خطر ایجاد و مزمن شدن اختلال روانپزشکی همراه می باشد و بطور معنی داری موجب بدترشدن پیامد سلامتی در زنان می شود. کیفیت زندگی به عنوان شاخصی برای اندازه گیری وضعیت سلامت در ارتقای برنامه های درمانی، حمایتی و اقدامات توانبخشی بسیار موثر است. این مطالعه با هدف تعیین میزان تجربه خشونت در زندگی با شریک خانگی و کیفیت زندگی زنان با اختلال روانپزشکی مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی رازی تبریز، 94-1393 انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی بر روی 400 زن بیمار با اختلالات روانپزشکی انجام شد. نمونه-گیری به صورت در دسترس انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های مقیاس تدبیر حل اختلاف (CTS2)، کیفیت زندگی (WHOQOL-Bref)، ابزار غربالگری خشونت در زنان (WAST) و پرسشنامه ی فردی- اجتماعی جمع آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، تی مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه، آزمون مجذور کای، مدل خطی عمومی و رگرسیون لجستیک چند متغیره، منحنی ROC و KAPPA استفاده شد. نتایج: بیشترین شیوع خشونت/ تعارض مرد نسبت به زن در بعد مباحثه ای- شناختی (2/91 %) و کمترین شیوع در بعد جنسی شدید (2/35 %) بود. بیشترین میانه (75P-25P) مزمن بودن خشونت/ تعارض مرد علیه زن، در بعد مباحثه ای-شناختی و کمترین میانه (75P-25P) مربوط به بعد آسیب شدید بود. بیشترین شیوع خشونت/ تعارض در بعد مباحثه ای- شناختی (8/95 %) و کمترین در بعد جنسی شدید (8/8%) بود. بیشترین میانه (75P-25P) مزمن بودن خشونت/تعارض خانگی زن علیه مرد، در بعد مباحثه ای-شناختی و کمترین میانه (75P-25P) مربوط به بعد جنسی خفیف و آسیب خفیف بود. بر اساس نمرات WHOQOL-BREF 100 بیشترین میانگین (انحراف معیار) مربوط به حیطه محیط و وضعیت زندگی 80/52 (3/18) و کمترین آن مربوط به حیطه روانشناختی 70/42 (8/20) بود. بین بعد مباحثه ای با هر 4 حیطه کیفیت زندگی همبستگی متوسط معنادار (13/0 تا 23/0=r)، بعد خشونت روانی با حیطه روانشناختی و حیطه روابط اجتماعی و حیطه محیط و وضعیت زندگی همبستگی معکوس معنادار (20/0- تا 14/0-=r)، بعد خشونت جسمی با هر 4 حیطه همبستگی معکوس معنادار (25/0- تا 14/0-=r)، بعد خشونت جنسی با هر 4 حیطه همبستگی معکوس معنادار (23/0- تا 17/0-=r)، بعد آسیب با هر 4 حیطه همبستگی معکوس معنادار (26/0- تا 16/0-=r) دیده-شد. بین بعد مباحثه ای با حیطه سلامت جسمانی و روابط اجتماعی رابطه متوسط (به ترتیب 11/0 و 10/0=r)، بین بعد خشونت روانی و حیطه روانشناختی (13/0-=r) و حیطه روابط اجتماعی (16/0-=r) همبستگی متوسط معکوس، بعد خشونت جسمی و حیطه سلامت جسمانی (10/0-=r) و حیطه روابط اجتماعی (12/0-=r) و حیطه محیط و وضعیت زندگی (16/0-=r) همبستگی متوسط معکوس، بین بعد خشونت جنسی و آسیب و هر 4 حیطه کیفیت زندگی (28/0- تا 14/0-=r) همبستگی متوسط معکوس دیده شد. ابزار WAST در نقطه برش12، حساسیت ابزار 96 درصد (98/0–93/0: 95 (CI% و ویژگی آن 84 درصد (93/0–67/(CI%95:0، ارزش پیشگویی مثبت 99 درصد و منفی آن 63 درصد،LR مثبت 94/5 و LR منفی 04/0 داشت. بین2CTS- با WAST کامل همبستگی خوب (69/0=r)، باWAST-SF همبستگی متوسط (0.58=r) با 3-8 WAST همبستگی (0.52=r) و بین WAST-SF با WAST کامل همبستگی (0.67=r) و با 3-8 WAST همبستگی (0.81=r) وجود داشت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ارتباط معناداری بین حیطه های خشونت خانگی و کیفیت زندگی در زنان با اختلالات روانپزشکی وجود داشت. ابزار WAST دقت خوبی را در تشخیص خشونت خانگی در سال گذشته در مقایسه با ابزار CTS-2 در زنان با بیماری روانپزشکی با نقطه برش 12 داشت. غربالگری روتین خشونت خانگی در مراکز روانپزشکی ممکنست در تشخیص خشونت خانگی در سال گذشته و اقدام مناسب در جهت درمان و مراقبت از زنان با بیماری روانپزشکی و سیاست گذاری در راستای کاهش خشونت خانگی و بهبود کیفیت زندگی آنان، کمک نماید.