مقایسه تاثیر فیلم آموزشی چندرسانه ای و کتابچه آموزشی بر خودکارآمدی مادری و رفتار مراقبت از نوزاد سالم در مادران نخست زا: یک کار آزمایی بالینی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: مقدمه: روش های آموزشی متعددی برای آموزش مادران بکار گرفته می شود، اما دسترسی به فناوری های جدید آموزشی موجب شده است که استفاده از روش های غیرحضوری از جمله نرم افزارهای الکترونیک گسترش یابد. این مطالعه با هدف مقایسه تاثیر آموزش فیلم آموزشی چندرسانه ای و کتابچه آموزشی بر خودکارآمدی مادری و رفتار مراقبت از نوزاد سالم در مادران نخست زا انجام گردید.مواد و روش ها: این کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی بر روی 126 زن باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی-درمانی شهر میاندوآب از بهمن 1394 تا اردیبهشت 1395 انجام شد. شرکت کنندگان در مطالعه، با روش بلوک بندی تصادفی در دو گروه مداخله (42 مادر دریافت کننده آموزش از طریق فیلم آموزشی چندرسانه ای و 42 مادر دریافت کننده آموزش از طریق کتابچه آموزشی) و گروه کنترل (42 مادر دریافت کننده آموزشهای روتین بخش پس از زایمان) تخصیص یافتند. یک جلسه آموزش شفاهی به شرکت کنندگان در هر دو گروه مداخله ارائه گردید. سپس کتابچه یا فیلم آموزشی در اختیار آنها قرار داده شد. پرسشنامه های خودکارآمدی مادری و رفتار مراقبت از نوزاد توسط مشارکت کنندگان ه ر سه گروه در شروع مداخله و پایان هفته چهارم پس از زایمان تکمیل گردید. جهت مقایسه میانگین نمره خودکارآمدی مادری و رفتار مراقبت از نوزاد در بین گروه های مطالعه در قبل از مداخله از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و بعد از مداخله از آزمون ANCOVA با کنترل نمرات پایه استفاده شد.نتایج: هر سه گروه از نظر مشخصات فردی-اجتماعی و مامایی به جز سطح تحصیلات مادر، سطح تحصیلات و شغل همسر، کفایت درآمد ماهیانه خانواده و علاقه همسر به جنسیت جنین همسان بودند که این متغیرها نیز در آزمونهای آماری تعدیل گردید. قبل از مداخله بین هیچ یک از گروه های مورد مطالعه از نظر میانگین نمره خودکارآمدی مادری (192/0=P) و رفتار مراقبت از نوزاد (556/0=P) تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. با کنترل مقادیر پایه، میانگین نمره خودکارآمدی مادری در گروه کتابچه (میانگین نمره تعدیل یافته= 9/3؛ فاصله اطمینان 95%= 4/5 تا 4/2) و گروه فیلم آموزشی (7/2؛ 2/4 تا 3/2) نسبت به گروه کنترل افزایش معنی دار آماری داشت، اما تفاوت معنی دار آماری از نظر خودکارآمدی مادری بین دو گروه کتابچه آموزشی و فیلم آموزشی مشاهده نشد. همچنین هیچ تفاوت معنی دار آماری از نظر میانگین نمره رفتار مراقبت از نوزاد در بین گروههای مطالعه در پایان هفته چهارم پس از زایمان وجود نداشت (937/0=P).نتیجه گیری: نتایج حاکی از تاثیر مثبت هر دو روش فیلم آموزشی چندرسانه ای و کتابچه آموزشی در ارتقای خودکارآمدی مادری است، لذا استفاده از این روش های آموزشی به مادران توصیه می گردد.