مقایسه اثر رایحه اسطوخودوس و عصاره سنبل الطیب در تسکین درد و طول فاز فعال و مرحله دوم زایمان در زنان نخست زا: کارآزمایی بالینی تصادفی شده

Abstract

چکیده: مقدمه و اهداف: اغلب زنان در زایمان درد دارند اما آستانه درد و نوع آن در زنان متفاوت است. مراحل زایمان اغلب با ترس و اضطراب و هم چنین درد همراه است و به طور معمول 10-6% زنان در حال زایمان، دچار ترس و اضطراب می شوند که می تواند ناشی از درد شدید زایمان باشد. در مرحله دوم زایمان، افزایش شدت درد و اضطراب بیش از حد، می تواند منجر به مهار قدرت زور زدن مادر گردیده و سبب طولانی شدن این مرحله گردد. در نتیجه با افزایش طول مدت این مرحله، نوزادان بیشتری نیاز به احیاء پیدا نموده و میزان زایمان های ابزاری نظیر استفاده از فورسپس و واکیوم و عمل سزارین افزایش می یابد. بدلیل وجود خصوصیات بیوشیمیایی سنبل الطیب و اسطوخدوس به نظر می رسد در پیشگیری و كاهش درد زایمان موثر باشند. مواد و روش کار: مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده دوسو کور می باشد که بر روی 141 زن نخست زا در بلوک زایمان بیمارستان حضرت فاطمه شهرستان میاندوآب انجام شد. افراد دارای معیارهای ورود، کاملاً به صورت تصادفی و با استفاده از جدول اعداد تصادفی کامپیوتری از طریق بلوک های 6 تایی و 9 تایی جهت دریافت درمان مورد نظر در 3 گروه تخصیص داده شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش، پرسشنامه دموگرافیک، فرم پارتوگراف زایمان و خط کش مدرج برای اندازه گیری شدت درد بود. پرسشنامه مربوط به اطلاعات دموگرافیک بوسیله مصاحبه تکمیل شد و چک لیست مربوط به اطلاعات زایمان شامل دیلاتاسیون، افاسمان، استیشن، وضعیت مایع آمنیوتیک، FHR، تعداد و طول انقباضات، بر اساس معاینات انجام گرفته تعیین و در فرم پارتوگراف ثبت شدند.شیشه های قطره چکان دار یکسان حاوی اسطوخودوس، سنبل الطیب و پلاسبو، آغشته به ماده معطر یکسان، متناسب با گروه تخصیص داده شده، داخل پاکت های متحدالشکل و پشت سر هم شماره گذاری شده، قرار داده شدند. محتوای شیشه های اسطوخودوس، اسانس اسطوخودوس با غلظت 5/1% با حامل روغن زیتون و محتوای شیشه های سنبل الطیب با عصاره سنبل الطیب، با غلظت 5/1% با حامل روغن زیتون و محتوای شیشه های پلاسبو حاوی روغن زیتون بود. شرکت کنندگان به ترتیب ورود به مطالعه، پاکت ها را دریافت کردند. وقتی انقباضات رحمی منظم و اتساع دهانه رحم به 4 سانتی متر می رسید، پژوهشگر در هر سه گروه شدت درد را با استفاده از خط کشVAS اندازه گیری کرده و نتایج معاینات را بطور دقیق در پارتوگراف ثبت نمود سپس پاکت اختصاصی هر فرد گشوده شده و هر یک ساعت یک بار اسانس داخل شیشه ها را بر روی یک گلوله پنبه ای به میزان 3 قطره چکانده و به نمونه دادند تا به مدت 10 دقیقه نزدیک بینی خود گرفته و استنشاق کند. شدت درد در دیلاتاسیون های 4، 6، 8 و 10 سانتی متر بر روی خط کش مدرج ثبت شد و پارتوگراف تکمیل گردید. داده ها با آزمون های دقیق فیشر، کای دو، کای دو روند، تی تست، repeated measure و آنالیز واریانس یکطرفه تجزیه و تحلیل گردید .نتایج: بین دو گروه از نظر مشخصات فردی- اجتماعی و مشخصات باروری تفاوت چندانی وجود نداشت.. در میانگین طول فاز فعال و مرحله دوم زایمان تفاوت معنی داری بین سه گروه مشاهده شد (05/0> P). و در هر دو مرحله کوتاهترین زمان مربوط به گروه سنبل الطیب بود. در میانگین طول مدت مرحله سوم زایمان تفاوت معنی داری بین سه گروه وجود نداشت (658/0 = P).نتایج شدت درد به تفکیک زمان های دیلاتاسیون نشان می ه داروی سنبل الطیب اثر بیشتری بر روی کاهش شدت درد داشته است .میانگین طول مدت پارگی پرده ها در سه گروه تفاوت معنی داری داشت (0001P<).میانگین آپگار دقیقه اول و پنجم در سه گروه تفاوت معنی داری نداشت. نتیجه گیری: با توجه به مؤثرتر بودن سنبل الطیب نسبت به اسطوخودوس در کاهش شدت درد و طول مدت فاز فعال ومرحله دوم زایمان و از آنجایی که هر دو رایحه هیچگونه اثرات جانبی نداشتند، لذا به نظر می رسد که جهت کاهش درد و طول مدت فاز فعال ومرحله دوم زایمان، در اولویت اول سنبل الطیب و سپس اسطوخودوس جایگزین مناسبی برای داروهای شیمیایی عارضه دار می باشند.