خودکار آمدی مادری و ارتباط آن با وضعیت عملکردی و افسردگی بعد از زایمان در مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی- درمانی شهرستان بناب،94-1393

Abstract

چکیده ‏مقدمه: یکی از جنبه های مهم سازگاری مادران در دوران بعد از زایمان، آمادگی برای مراقبت از خانواده، عضو جدید، مراقبت از ‏خود و برگشت به وضعیت عملکرد قبل از بارداری است. از عوامل موثر بر این سازگاری می توان خودکارآمدی و افسردگی بعد از ‏زیمان را نام برد. مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط خودکارآمدی و افسردگی بعد از زایمان با وضعیت عملکردی مادران در ‏دوران بعد از زایمان در سا‎ ‎ل94-1393 انجام شده است. ‏روش کار: این‎ ‎مطالعه‎ ‎مقطعی‎ ‎بر‎ ‎روي‎ ‎‏437‏‎ ‎مادر تازه زایمان کرده‎ ‎مراجعه‎ ‎کننده‎ ‎به‎ ‎مراکز‎ ‎و‎ ‎پایگاههاي‎ ‎بهداشتی-درمانی‎ ‎شهر‎ ‎بناب‎ ‎انجام‎ ‎شد.‏‎ ‎نمونه گیري‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎تصادفی ساده‎ ‎انجام‎ ‎شد.‏‎ ‎داده ها‎ ‎با‎ ‎استفاده‎ ‎از‎ ‎پرسشنامه های فردي‎ - ‎اجتماعی،‎ ‎افسردگی بعد ‏از زایمان، خودکارآمدی مادری و وضعیت عملکردی‎ ‎جمع آوري‎ ‎شدند. از آمار توصیفی و تحلیلی شامل پیرسون، تی مستقل، آنالیز ‏واریانس یک طرفه و مدل رگرسیون خطی چندمتغیره برای آنالیز داده ها استفاده گرديد.‏یافته ها: میانگین (انحراف معیار) نمره خودکارآمدی در مادران 1/32 (1/4) از نمره قابل کسب 40-10 بود. میانگین (انحراف ‏معیار) نمره افسردگی بعد از زایمان در مادران 3/8 (3/5) از نمره قابل کسب 30-0 بود. میانگین (انحراف معیار) نمره کلی ‏وضعیت عملکردی 3/2 (2/0) از محدوده قابل کسب 4-1 بود. بیشترین نمره در بعد مراقبت از نوزاد [(3/0) 6/3] و کمترین نمره ‏در بعد فعالیت های اجتماعی و جامعه [(4/0) 4/1] بود. بین نمره خودکارآمدی مادری با افسردگی بعد از زایمان همبستگی منفی ‏و معنی داری وجود داشت (001/0> ‏p، 30/0-=‏r‏). و بین خودکارآمدی مادری و نمره کلی وضعیت عملکردی بعد از زایمان ‏‏(001/0> ‏p، 33/0‏r=‎‏) و تمام زیر دامنه های آن (05/0> ‏p، 12/0 تا 23/0=‏r‏) همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. ‏همچنین بین افسردگی بعد از زایمان و نمره کلی وضعیت عملکردی (003/0=‏p، 14/0-=‏r‏)، فعالیت های اجتماعی-جامعه ‏‏(001/0>‏p، 1/0-=‏r‏) و مراقبت از خود (04/0=‏p، 09/0-=‏r‏) همبستگی منفی و معنی داری وجود داشت، ولی بین افسردگی بعد ‏از زایمان و مسئولیت خانه و مراقبت از نوزاد رابطه معنی داری وجود نداشت (05/0<‏p‏).‏نتیجه گیری: خودکارآمدی مادری از متغیر های موثر بر وضعیت عملکردی مادران و افسردگی بعد از زایمان هست، لذا افزایش ‏سطح خودکارآمدی مادران می تواند به بهبود وضعیت عملکردی مادران و کاهش میزان افسردگی بعد از زایمان کمک کرده و باعث ‏سازگاری بهتر مادر در دوران بعد از زایمان شوند.‏واژه های کلیدی: خودکارآمدی مادری، افسردگی بعد از زایمان، وضعیت عملکردی بعد از زایمان