روانسنجی نسخه ایرانی پرسشنامه کیفیت زندگی زنان پس از زایمان: مطالعه متدلوژیک

Abstract

خلاصه:هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی روانسنجی پرسشنامه کیفیت زندگی زنان پس از زایمان در جمعیت زنان ایرانی در هفته هشت پس از زایمان است. روش پژوهش: مطالعه توصیفی- متدلوژیکال حاضر روی 500 نفر زن 18 تا 42 ساله در هفته هشت پس از زایمان و در 1/2 مراکز و پایگاه های بهداشتی شهرستان تبریز که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، از آبان تا دی 1393 انجام شد. روایی PQOL در 6 مرحله، شامل ترجمه پرسشنامه، روایی صوری، روایی محتوایی، روایی سازه، روایی تمایز و روایی ملاکی، بررسی شد. پس از ترجمه نسخه انگلیسی به زبان فارسی با استفاده از روش استاندارد ترجمه Forward-backward، روایی صوری به صورت کیفی و کمی، روایی محتوایی نیز به صورت کیفی، روایی سازه با به کار گرفتن دو تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی Exploratory Factor Analysis (EFA) و تحلیل عاملی تاییدی Confirmatory Factor Analysis (CFA)، روایی تمایز در زنان از نظر روش زایمان، افسردگی پس از زایمان و وضعیت اقتصادی با استفاده از آزمون های آماری t مستقل و ANOVA، روایی ملاکی با بررسی همبستگی نمرات ابعاد و نمره کل این پرسشنامه با SF-12 با استفاده از همبستگی پیرسون و پایایی با ارزیابی همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (Cronbach Coefficient alpha) و محاسبه شاخص همبستگی درون رده ای (Intraclass Correlation Coefficient) با تعیین ثبات بازآزمایی پرسشنامه که توسط 30 نفر از مادران از دو مرکز و دو پایگاه اول از لیست تصادف سازی مراکز و پایگاه های منتخب پرسشنامه PQOL را دو بار با فاصله زمانی دو هفته پر کردند، بررسی شد.یافته ها: میانگین سنی زنان شرکت کننده 0/5±0/28 سال بود نصف افراد تحصیلات متوسطه داشته و حدود سه چهارم (75%) زایمان سزارین داشتند. در ارزیابی کمی روایی صوری، تمامی گویه ها حد نصاب امتیاز ضریب تاثیر 5/1 را کسب نموده و در پرسشنامه باقی ماندند، روایی محتوایی با استفاده از نظرات متخصصین انجام و رضایت بخش بود. روایی سازه با استفاده از EFA منجر به استخراج شش عامل از داده ها شد، که به علت عدم توجیه تئوریک جابه جایی گویه ها در عامل های استخراجی و شاخص-های برازش نامناسب حاصل از CFA مدل اکتشافی حذف و مدل original ارائه و وارد CFA شد و برازش قابل قبول , NNFI=0.90, RMSEA (90%CI)=0.038 (0.034; 0.042), CFI=0.90, NFI=0.80, IFI= 0.90)1.73 ˭ (x^2⁄dfرا نشان داد. تفاوت های گروهی در نمره کلیه ابعاد پرسشنامه PQOL به غیر از بعد حمایت اجتماعی، و در نمره کل نشان دهنده قابلیت تمایز این پرسشنامه در جمعیت زنان ایرانی است. نتایج حاصل از بررسی روایی ملاکی پرسشنامه نشان دهنده همبستگی متوسط (r=0/49, r=0/47) با پرسشنامه SF-12بود. ضریب آلفای کرونباخ تمام ابعاد بیش از حداقل معیار استاندارد قابل قبول (70/0) و در کل 88/0 بود و شاخص همبستگی درون رده ای (ICC) تمام ابعاد حداقل معیار قابل قبول (70/0) را که نشان دهنده توافق قابل قبول در بازآزمایی پرسشنامه است، را کسب کرد. شاخص همبستگی درون رده ای (ICC) برای کل ابزار 87/0 و برای ابعاد مختلف آن 90/0 و بالاتر بدست آمد، که نشان دهنده توافق قابل قبول بین بازآزمایی پرسشنامه است، بدین ترتیب پایایی پرسشنامه تایید شد. بحث: یافته های مطالعه حاضر روایی و پایایی نسخه ایرانی پرسشنامه PQOL را در جمعیت زنان ایرانی به عنوان ابزار بررسی کیفیت زندگی زنان پس از زایمان تایید کرد