ارتباط خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با تمایل به باروری در بیماران مولتیپل اسکلروزیس مراجعه کننده به انجمن MS شهر تهران در سال 93-92

Abstract

چکیده: مقدمه: مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری التهابی سیستم عصبی مرکزی با مدت ناهمگون و غیر قابل پیش بینی است، ام اس شایع ترین علت ناتوانی عصبی غیر تروماتیک بزرگسالان جوان و میانسال است. این بیماری که با التهاب، تخریب میلین و اسکار مشخص می شود، معمولا دوران عود و فروکش دارد. حاملگی تأثیر زیانباری بر سیر این بیماری ندارد و همچنین این بیماری تأثیر مضر بر پیامد حاملگی ندارد. شیوع جهانی MS، از 30 به 33 در هر 100000 نفر افزایش یافته است. شیوع بیماریMS در ایران، 40000 نفر گزارش شده است. آمارها رشد سریع این بیماری در قشر جوان کشور را نشان میدهد. مسائل باروری در میان آنان بزرگترین نگرانی زندگی با این بیماری مزمن و غیرقابل پیش بینی است. تمایل به باروری به عنوان یک حالت روانشناختی هر فرد، با انگیزه شخصی برای داشتن فرزند تعریف شده است. این انگیزه نشان دهنده اولین قدم به سوی تصمیم گیری برای انجام عمل می باشد و به طور معمول با قصد انجام این کار، دنبال می شود. تمایل به داشتن فرزند به خودکارآمدی وابسته است. خودکارآمدی به باور اشخاص در توانایی هایشان برای مقابله موثر با موقعیتهای چالش برانگیز اشاره می کند و شامل این باور است که می توان کنترل موفقیت آمیزی را بر روی شرایط چالش برانگیز به کار برد. Bandura معتقد است که حمایت اجتماعی باعث افزایش سطح خودکارآمدی یک شخص می شود. این مطالعه، به بررسی ارتباط خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با تمایل به باروری و تحت تاثیر قرار گرفتن تمایل به باروری توسط بیماری به تفکیک دو گروه مردان و زنان مبتلا به MS پرداخته است.روش کار: این پژژوهش یک مطالعه توصیفی– تحلیلی است که بر روی 300 زن و 100 مرد مبتلا به MS که حائز شرایط ورود به مطالعه بودند، با نمونه گیری دردسترس انجام گردید. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش چک لیست اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه های تمایل به باروری، خودکارآمدی در MS شوارتز، حمایت اجتماعی زیمت و افسردگی بک بود. پس از تعیین روایی و پایایی، توسط نمونه ها تکمیل گردیدند در تجزیه تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی و برای ارزیابی معناداری ارتباطات به تفکیک زنان و مردان، آزمون های تی، کای دو بر اساس آزمون دقیق، من-ویتنی، تحلیل واریانس، تست تعقیبی توکی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (نسخه 13) انجام شد. میزان P کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: در گروه مردان بین خودکارآمدی (05/0P<) و بعد شخص خاص حمایت اجتماعی(05/0P<) با تمایل به باروری، ارتباط معنادار دیده شد، اما در گروه زنان فقط بین خرده مقیاس کنترل خودکارآمدی با تمایل به باروری در آینده ارتباط معنا دار دیده شد (05/0P<). در هر دو گروه افراد با تمایل منفی به باروری در آینده، نمرات خودکارآمدی و حمایت اجتماعی بالاتری داشتند. بر اساس آزمون همبستگی پیرسون در هردو گروه زنان(05/0P<) و مردان (05/0P<) بین خودکارآمدی و حمایت اجتماعی ارتباط مثبت معنا دار دیده شد و درکل نمونه ها ارتباط معکوس بین خودکارآمدی و تمایل به باروری (05/0P<) و ارتباط معکوس بین حمایت اجتماعی با تمایل به باروری دیده شد (05/0P>). همبستگی مثبت بین خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با تمایل به باروری در کل حجم نمونه دیده شد(05/0P<).در بررسی ارتباط افسردگی با تمایل به باروری نتایج نشان داد، زنانی که افسردگی بیشتری داشتند، تمایل به باروری تحت تاثیر بیماری MS قرار گرفته بود (001/0>p). بین دو گروه تفاوت آماری معنا دار در تمایل به باروری قبل از تشخیص بیماری، تحت تأثیر قرار گرفتن تمایل به باروری توسط بیماری MS و تمایل به باروری در آینده دیده نشد (05/0P<).نتایج نشان داد، در 50% مردان و 46% زنان، تمایل به باروری تحت تاثیر بیماری MS قرار گرفته بود. نگرانی مردان در مورد مشکلات عملکرد جنسی (0001/0>P) و مشکلات مالی (0001/0>P) بیشتر از زنان بود. در مقابل نگرانی زنان در مورد بدتر شدن علائم پس از حاملگی (0001/0>P)، اثرات تراتوژنیک درمانهای MS (0001/0>P) و توقف درمان هنگام تصمیم به باروری (0001/0>P) بیشتر از مردان بود.نتیجه گیری: با توجه به همبستگی مثبت خودکارآمدی و حمایت اجتماعی در این مطالعه می توان با همسو نمودن مشاوره های باروری، با هدف برآوردن تمایلات باروری مبتلایان به MS، ارزیابی این دو جز و ادغام شان در مراقبت قبل از باروری، به تحقق اهداف بهداشت باروری و ارتقا سلامت روانی اجتماعی بیماران مبتلا به MS دست یافت.