تاثیر ویتامین دی و کلسیم- ویتامین دی در درمان گرفتگی عضلات پا در زنان باردار: یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: گرفتگی عضلانی، انقباض دردناک، موضعی، قابل لمس و غیرارادی عضلات اسکلتی است که معمولا عضلات ساق پا را درگیر می کند و ممکن است عدم تعادل بین جذب و دفع الکترولیت ها و ویتامین ها زمینه ساز آن باشد. لذا این مطالعه با هدف تعیین تاثیر ویتامینD و کلسیم-ویتامینD در درمان گرفتگی عضلات پا به عنوان پیامد اولیه و تاثیر ویتامینD و کلسیم- ویتامینD بر نمره کیفیت خواب، شاخص های آنتروپومتریک نوزاد، فراوانی زایمان پره‌ترم و سزارین به عنوان پیامدهای ثانویه در زنان باردار انجام گرفت. روش بررسی: این کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده سه سوکور بر روی 126 نفر زن باردار مبتلا به گرفتگی عضلات پا در شهر تبریز در سال 1392 انجام گرفت. نمونه ها با روش بلوک بندی تصادفی در سه گروه 42 نفری قرار گرفتند. گروه اول ، روزانه 1000 واحد قرص ویتامینD و گروه دوم 300 میلی گرم کلسیم کربنات به اضافه 1000 واحد ویتامینD و گروه کنترل قرص دارونما را به مدت 60 روز دریافت نمودند. تعداد، طول و شدت درد گرفتگی در هفته قبل از مداخله و طی 8 هفته بعد از مداخله و همچنین کیفیت خواب قبل از مداخله و بعد از اتمام مداخله و نتایج زایمان شامل طول مدت بارداری،تارخ زایمان، نوع زایمان و همچنین شاخص های آنتروپومتریک نوزاد بعد از زایمان در طی تماس تلفنی مورد ارزیابی قرار گرفت. از آزمون ANCOVA برای آنالیز داده ها استفاده شد. نتایج: یافته های مطالعه حاضر نشان داد که با کنترل BMI قبل و حین بارداری، تعداد، طول و شدت درد ناشی از گرفتگی عضلات پا قبل از مداخله، تفاوت معنی داری از نظر طول گرفتگی عضلات بین گروه دریافت کننده کلسیم ویتامینD ، گروه دریافت کننده ویتامینD و گروه کنترل طی 8 هفته وجود نداشت (P=0/730) اما طی 4 هفته اول بعد از مداخله از نظر تعداد[ 5/0)تا2/9 (0/8 ] و شدت درد گرفتگی [ 2/2)تا1/3 (0/3 ] بین گروه دریافت کننده ویتامینD با گروه کنترل اختلاف معنی دار وجود داشت (p<0/05) اما در 4 هفته دوم از نظر تعداد و شدت درد گرفتگی عضلات پا بین گروه دریافت کننده کلسیم - ویتامینD ، گروه دریافت کننده ویتامینD و گروه کنترل اختلاف معنی دار وجود نداشت .(p>0/05) همچنین با کنترل نمره کیفیت خواب قبل از مداخله، بین گروه دریافت کننده کلسیم- ویتامینD ، گروه دریافت کننده ویتامینD و گروه کنترل پس از مداخله تفاوت معنی داری وجود نداشت .(p>0/05) همچنین هیچ تفاوت معنی داری بین گروه ها از نظر میانگین وزن (P=0/579)،قد(P=0/841) و دور سر نوزادان (P=0/911)، طول مدت بارداری (P=0/722)، روش زایمان (P=0/436) و سن بارداری در زمان زایمان (P=0/908) وجود نداشت. نتیجه گیری : به نظر می رسد کلسیم- ویتامینD و یا ویتامینD به تنهایی بر کاهش تعداد، طول و شدت درد گرفتگی عضلات پا در طول بارداری، کیفیت خواب، شاخص های آنتروپومتریک نوزاد، طول بارداری و روش زایمان موثر نمی باشد. بهتر است در تحقیقات آینده مکمل های ویتامینD و کلسیم - ویتامینD به صورت کارآزمایی بالینی با دوزهای متفاوت و تعداد نمونه بیشتر انجام گیرد؛ همچنین پیشنهاد می شود سطح سرمی کلسیم و ویتامینD و میزان دفع 24 ساعته آن بررسی شود تا نتیج دقیق تری حاصل شود.