تاثیر آموزش توسط مربیان همسال بر فعالیت های خود مراقبتی و اعتماد بنفس مرتبط با آن در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک: کارآزمایی بالینی
Abstract
چکیده: مقدمه: دیابت یکی از شایعترین بیماری های مزمن دوره نوجوانی می باشد و مقابله با آن مستلزم رعایت رژیمهای پیچیده روزانه است.دلیل اهمیت چنین رفتارهایی آن است که عدم رعایت آنها پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت جدی بر سلامت نوجوانان در پی دارد. اعتماد به نفس در خود مراقبتی عامل کلیدی در رسیدن به اهداف رفتاری موردنظر می باشد. بررسی های مختلف نشان داده اند که روابط نوجوانان با همسالان باعث بهبود مدیریت دیابت از جمله رفتارهای مربوط به پایبندی به دارو، رژیم غذایی، ورزش و قند خون شده است. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش توسط مربیان همسال بر فعالیت های خود مراقبتی و اعتماد بنفس مرتبط با آن در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک صورت گرفته است. روش کار: در این کارآزمایی بالینی 60 نوجوان مبتلا به دیابت نوع یک شرکت نمودند و به صورت تصادفی ساده به دو گروه مداخله30)نفر)و کنترل30)نفر)تخصیص یافتند. مداخله شامل آموزش توسط مربیان همسال طی3 جلسه 2 ساعته بود.ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه فعالیتهای خود مراقبتی در دیابت و پرسشنامه اعتماد بنفس در خود مراقبتی دیابت بود که قبل و یک ماه بعد از مداخله تکمیل گردید.داده ها توسط نرم افزارspss ویرایش هفده تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که در فعالیتهای خود مراقبتی بجز در گویه "استفاده از قطعات کربوهیدرات بصورت مساوی و روزانه"و"انجام توصیه های دارویی دیابت" تفاوت معنی داری بین اختلاف میانگین نمرات پیش آزمون- پس آزمون نوجوانان دو گروه وجود نداشت.همچنین گر چه بین فراوانی نظرات دو گروه تفاوت معنی داری در خصوص توصیه های خود مراقبتی وجود نداشت ولی عمل به توصیه های خود مراقبتی بعد از آموزش در گروه مداخله در اکثر موارد افزایش یافته بود.در رابطه با اعتماد بنفس در خود مراقبتی دیابت،میانگین تغییرات بعد ار آموزش در گروه مداخله 4/73و در گروه کنترل0/23- بود که نشان دهنده ی تفاوت معنی دار بین دو گروه می باشد.(p< 5)نتیجه گیری:آموزش توسط مربیان همسال تاثیر زیادی بر رفتار های خود مراقبتی نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک نداشته است و بالعکس دارای تاثیر مثبت بر روی اعتماد بنفس در خود مراقبتی دیابت بوده است.توصیه میگردد در زمینه اثرات آموزش توسط مربیان همسال بر روی سایر رفتارهای نوجوانان مطالعات بیشتری انجام شود.