تاثیر آموزش همتایان بر آگاهی و عملکرد دانش آموزان دختر مقطع سوم راهنمائی شهر تبریز در مورد فقر آهن و مصرف مکمل آهن
چکیده
چکیده: مقدمه: تاثیر آموزش همتایان در انتقال اطلاعات حساس بهداشتی مثل اچ آی وی در بین نوجوانان نشان داده شده است اما در زمینه تاثیر آن بر انتقال اطلاعات غیر حساس مطالعه ای یافت نشده است. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین تاثیر این نوع آموزش بر آگاهی و عملکرد دانش آموزان دختر مقطع سوم راهنمائی شهر تبریز در مورد فقر آهن و مصرف مکمل آهن انجام گرفت. روش کار: این مطالعه مداخله ای بر روی 885 دانش آموز دختر مقطع سوم راهنمایی در 10 مدرسه از مدارس راهنمایی مناطق پنجگانه تبریز (انتخاب شده بصورت تصادفی) در سال 90-91 انجام شد. مدارس بطور مساوی بصورت تصادفی جور شده در هر یک از دو گروه آموزش مستقیم یا همتایان اختصاص داده شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه خودساخته حاوی اطلاعات دموگرافیک و 18 سوال سنجش آگاهی و 8 سوال عملکرد و جدول بسامد بود. آگاهی و عملکرد دانش آموزان در آغاز مطالعه و سه ماه بعد از مداخله آموزشی و توزیع قرص آهن در میان نمونه ها، مورد سنجش قرار گرفت و میزان امتیاز هر فرد از محدوده امتیاز 0-100 محاسبه گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار Spss ver.18، آزمونهای تی مستقل، تی زوج، رگرسیون چند متغیره، مجذور کای، من ویتنی و ویلکاکسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: میانگین نمره آگاهی بعد از آموزش در گروه آموزش همتایان از 50/1 به 69/7 و در گروه آموزش مستقیم از 54/5 به 70/5 افزایش یافت p<0/001) در هر دو گروه.( میانگین امتیاز عملکرد بعد از آموزش در گروه همتایان از 41/7 به 46/4 و در گروه آموزش مستقیم از 44/5 به 46/4 ارتقا یافت p<0/05) در هر دو گروه.( مقایسه تفاوت میانگین قبل و بعد از مداخله در هر دو گروه نشان داد که آموزش همتایان موثرتر از آموزش مستقیم در ارتقاء امتیاز عملکرد و آگاهی بعد از مداخله نسبت به قبل از آن بوده است و این افزایش امتیاز معنی دار بود .(p<0/05) بار مصرف هفتگی گروه های غذایی غلات، سبزیجات، میوه و گوشت بعد از مداخله در گروه آموزش مستقیم بیشتر از گروه همتایان بود اما این تفاوت معنی دار نبود. نتیجه گیری: آموزش همتایان میتواند یک رویکرد موثر در افزایش آگاهی و عملکرد دانش آموزان در زمینه فقر آهن و مصرف مکمل آهن باشد. بنابراین بهتر است از این روش آموزشی ساده و ارزان در مدارس جهت ارتقاء سلامت نوجوانان استفاده نمود.