سلامت روان و ارتباط آن با حمایت اجتماعی ادراک شده در زوجین نابارور مراجعه کننده به مراکز ناباروری بیمارستان الزهرا تبریز، 1391-92
Abstract
چکیده: مقدمه: ناباروری به عنوان یک حادثه استرس زا برای افراد نابارور مطرح می باشد و واکنش زوجین در برابر آن به شکل اضطراب، افسردگی، علائم جسمانی و کاهش عملکرد بروز می کند و حمایت اجتماعی به عنوان یک عامل محافظت کننده می تواند اثر قابل توجهی بر سلامت و عملکرد اجتماعی داشته باشد. با توجه به اهمیت فرزند آوری در ایران بر آن شدیم، مطالعه‌ای را با هدف تعیین وضعیت سلامت روان، حمایت اجتماعی ادراک شده و ارتباط این دو عامل با یکدیگر در زوجین نابارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری بیمارستان الزهرا تبریز در سال 1391-92 انجام دهیم. روش اجرا: این مطالعه توصیفی- تحلیلی- مقطعی روی 345 زوج نابارور مراجعه کننده به مرکز ناباروری بیمارستان الزهرا شهر تبریز انجام گرفت. روش نمونه گیری از نوع در دسترس بود. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ها شامل مشخصات فردی - اجتماعی، سلامت گلدبرگ و حمایت اجتماعی ادراک شده جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی مطلق و نسبی و همچنین شاخص های مرکزی و پراکندگی مانند میانگین و انحراف معیار و آمار تحلیلی شامل پیرسون، تی تست، آنالیز واریانس یکطرفه و رگرسیون خطی چند متغیره استفاده گردید. نتایج: میانگین (انحراف معیار) نمره ی کلی سلامت روان در زنان مردان به ترتیب11/5) 29/7 ) و10/3) 24/4 ) بود. بیشترین میانگین نمره برای زوجین نابارور در زیردامنه ی اختلال عملکرد اجتماعی و کمترین میانگین نمره در بعد افسردگی کسب شد. میانگین (انحراف معیار) نمره کلی حمایت اجتماعی ادراک شده در زنان و مردان به ترتیب9/1) 39/8 (8/4) 42/2 ) بود و زوجین نابارور بیشترین حمایت اجتماعی را از سوی خانواده و کمترین حمایت را از سوی دوستان خود ادراک داشتند. همچنین در زنان بین سلامت روان با حمایت اجتماعی درک شده از سوی خانواده و در مردان بین حمایت اجتماعی درک شده و تمامی ابعاد آن با سلامت روان همبستگی منفی معنی دار وجود داشت. بر اساس نتیجه تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره، در زنان متغیر حمایت اجتماعی درک شده از سوی خانواده تنها اکتور پیشگویی کننده سلامت روان بد که توانست 2 از واریانس مشاهده شده در وضعیت سلامت ران را برای زنان توضیح دهد. در مردان نیز متغیرهای حمایت اجتماعی درک شده از سوی خانواده، علت ناباروری، تحصیلات و کفایت درآمد خانواده برای هزینه‌های زندگی پیشگویی کننده‌های سلامت روان بودند و توانستند 11 از واریانس در نمره آن را توضیح دهند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که زنان از سلامت روان نامطلوبتر و حمایت اجتماعی درک شده بهتری در مقایسه با مردان برخوردار بودند و علاوه بر حمایت اجتماعی از سوی خانواده بعنوان مهمترین پیشگویی کننده سلامت روان در زوجین نابارور، برخی از مشخصات فردی - اجتماعی نیز از پیشگویی کننده‌های سلامت روان در مردان بودند. لذا تقویت حمایت اجتماعی از سوی خانواده و برقراری روابط صمیمانه توام با ارزش و احترام که موجب ارتقاء احساس حمایت اجتماعی بهبود سلامت روان در زوجین نابارور می گردد، توصیه می شود.