سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و خودکارآمدی در نوجوانان دختر و پسر شهرستان سنندج- 1391
Abstract
چکیده: مقدمه: بروز رفتارهای ارتقا دهنده سلامت اثرات قابل ملاحظه ای در افزایش طول عمر، بهبود کیفیت زندگی و کاهش هزینه های مراقبت بهداشتی دارد. لذا این مطالعه با هدف تعیین وضعیت سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت و ارتباط آن با خودکارآمدی در نوجوانان دختر و پسر 14 تا 18 سال انجام شد. روش اجرا: این مطالعه مقطعی روی 1500 نفر از دختران و پسران نوجوان 14 تا 18 سال مشغول به تحصیل در مدارس دولتی، نیمه دولتی و غیر انتفاعی شهرستان سنندج در سال 1391 انجام گرفت. روش نمونه گیری از نوع تصادفی بود. داده ها با استفاده از پرسشنامه شامل مختصات فردی- اجتماعی، سبک زندگی ارتقادهنده سلامت نوجوانان، خودکارآمدی عمومی Sherer جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی مطلق و نسبی و همچنین شاخصهای مرکزی و پراکندگی مانند میانگین و انحراف معیار و آمار تحلیل شامل پیرسون، T-Test، آنالیز واریانس یکطرفه و رگرسیون خطی چند متغیره استفاده گردید. نتایج: میانگین (انحراف معیار) نمره کلی رفتارهای ارتقادهنده سلامت در نوجوانان پسر و دختر به ترتیب0/6) 3/4 ) و0/5) 3/5 ) بود. بیشترین میانگین نمره برای هر دو گروه نوجوانان پسر و دختر در زیر دامنه درک زندگی بدست آمد. در حالیکه کمترین میانگین نمره برای دختران در بعد فعالیت فیزیکی و برای پسران در بعد مسئولیت پذیری سلامت کسب شد. همچنین در هر دو گروه نوجوانان بین خودکارآمدی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و تمام زیر دامنه های آن همبستگی مثبت معناداری وجود داشت. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره در نوجوانان پسر بین متغیرهای خودکارآمدی، مقطع تحصیلی، شغل پدر و میزان درآمد با نمره کلی سبک زندگی ارتقادهنده سلامت ارتباط معناداری وجود داشت و این متغیرها جمعا 19 از واریانس مشاهده شده در وضعیت سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را برای پسران توضیح میدادند. در نوجوانان دختر نیز متغیرهای خودکارآمدی، ابتلای فعلی به بیماری مزمن، تحصیلات مادر، شغل مادر و میزان درآمد پیش گویی کننده های سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت بودند و توانستند 21 از واریانس در نمره آنرا توضیح دهند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که نوجوانان دختر و پسر هر دو گاهی اوقات تا معمولا به رفتارهای ارتقادهنده سلامت مشغول هستند. علاوه بر خودکارآمدی بعنوان مهمترین پیشگویی کننده، برخی از مشخصات فردی - اجتماعی نیز از پیشگویی کننده های رفتارهای ارتقادهنده سلامت بودند. با در نظر گرفتن دوره نوجوانی بعنوان زیرساختی برای زندگی آینده افراد، ارائه راهکارهایی برای ارتقا هرچه بیشتر خودکارآمدی و رفتارهای سلامتی نوجوانان ضروری میباشد.