تاثیر مداخلات ادراک بیماری بر پیامدهای بالینی و رفتاری بیماران همودیالیزی: کارآزمایی بالینی

Abstract

چکیده: مقدمه: ادراک بیماری نقش مهمی در خود مراقبتی بیماران تحت همودیالیز و پیامدهای بیماری دارد. بنابراین مداخلاتی که سبب ارتقا درک از بیماری شوند میتوانند سبب بهبود پیامدهای بالینی و رفتاری در بیماران تحت همودیالیز شوند. البته در مرور وسیع متون، مطالعات اندکی وجود دارد که نقش مداخلات ارتقا دهنده ادراک بر پیامدهای بالینی و رفتاری بیماران تحت همودیالیز را بررسی نموده باشند. لذا این مطالعه با هدف تعیین تاثیر مداخلات ارتقا دهنده ادراک بیماری بر پیامدهای بالینی و رفتاری در بیماران تحت همودیالیز انجام گرفت. روش کار: این پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون در گروه های کنترل و مداخله بود. 71 بیمار تحت همودیالیز در دو گروه کنترل (n=33) و مداخله (n=38) پیش آزمون کیفیت زندگی را تکمیل نمودند. سپس بیماران گروه مداخله بمدت شش هفته و هر هفته یک جلسه 45 دقیقه ای مداخلات ارتقادهنده ادراک بیماری را دریافت نمودند. در نهایت هشت هفته بعد از اتمام مداخلات در گروه مداخله، بیماران دو گروه پس زمون کیفیت زندگی را تکمیل نمودند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه دو قسمتی که شامل اطلاعات فردی - اجتماعی، پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران دیالیزی (KDQOL-SF TM)، پرسشنامه تبعیت از درمان بیماران کلیوی (ESRD-AQ) و پیامدهای بالینی شامل اوره، کراتینی، سدیم و ... بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آزمونهای آمار توصیفی، آزمونt با نمونه های زوج و مستقل استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بیماران شرکت کننده در مداخلات ارتقادهنده ادراک بیماری بصورت معنی داری در حیطه های تبعیت از رژیم دارویی (P=0/01)، تبعیت از محدودیت مایعات (P=0/001)، تبعیت از محدودیت رژیم غذایی (P=0/001) و کوتاه کردن مدت جلسات (P=0/04) نمرات بالاتری را نسبت به بیماران گروه کنترل کسب نمودند. از پیامدهای بالینی در حیطه های افزایش وزن بین دو جلسه دیالسز (P=0/001) و میزان فسفر خون (P=0/02) اختلاف آماری معنی دار بدست آمد. در کیفیت زندگی تنها در ابعاد وضعیت شغلی (P=0/04) و نقش عاطفی (P=0/03) بین دو گروه اختلاف معنی دار مشاهده شد و در سایر ابعاد اختلاف معنی داری مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: مداخلات ادراک بیماری منجر به ارتقا اغلب پیامدهای بالینی و رفتاری در بیماران تحت همودیالیز میشود. البته با توجه به کمبود متون پژوهشی نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه وجود دارد.