خشونت همسر و ارتباط آن با مشکلات سلامتی در ماه دوازدهم پس از زایمان در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر تبریز، سال 95-1394

Abstract

چکیده: مقدمه: خشونت شریک جنسی یک مشکل رایج است که باعث ایجاد عوارض جدی برای زنان و خانواده هایشان می شود و می تواند منجر به فروپاشی نظام خانواده شود. دوره نفاس 4 تا 6 هفته بوده و انتظار می رود که مادر بعد از این زمان به حالت قبل از بارداری خود برگردد. اما دیده شده که بسیاری از مشکلات تا مدتها (یکسال و حتی 18 ماه) پس از زایمان ادامه دارند. در زمینه خشونت همسر و مشکلات سلامتی پس از زایمان در ایران شواهد کافی وجود ندارد. بنابراین با توجه به خلاء اطلاعاتی موجود، این مطالعه با هدف تعیین شیوع و میزان مزمن بودن انواع مختلف خشونت (جسمی، روانی، جنسی، صدمات) طی سال اول و شیوع مشکلات شایع در ماه دوازدهم بعد از زایمان و ارتباط آنها با هم انجام گرفت.روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مشاهده¬ای از نوع مقطعی توصیفی و همبستگی است. تعداد 398 زن واجد شرایط در یک سال اول پس از زایمان از بین مراجعین جهت واکسیناسیون کودک در مراکز و پایگاههای بهداشتی درمانی شهر تبریز بررسی شدند. مقیاس تدابیر حل اختلاف (CTS2) The Revised Conflict Tactics Scale: جهت بررسی خشونت خانگی و پرسشنامه ادینبورگ جهت افسردگی استفاده شد. SPSS version 19 برای آنالیز استفاده شد. متغیرهای کمی و کیفی به ترتیب با شاخصهای مرکزی میانگین و میانه( انحراف معیار/ صدکهای 25 و 75) و فراوانی (تعداد و درصد) توصیف شد. جهت تعیین ارتباط بین خشونت و مشکلات سلامتی از آزمون مجذور کای و برای تعیین ارتباط عوامل فردی – اجتماعی با خشونت بعد از زایمان از آزمون رگرسیون لجستیک تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. نتایج: فراوانی خشونت کلی توسط همسر 58 % بود. بیش از نیمی (54 %) از زنان خشونت روانی، 21 % خشونت فیزیکی، 21 % خشونت جنسی را گزارش کردند. سن کمتر از 30 سال زن (003/ = p، 3/3 تا 3/1= فاصله اطمینان 95 %، 0/2=OR)، بارداری برنامه ریزی نشده (038/ = p، 6/2 تا 03/1= فاصله اطمینان 95 %، ، 6/1=OR) ، براورده نشدن نیاز جنسی همسر (037/ = p، 4/2 تا 03/1= فاصله اطمینان 95 %، 6/1=OR) بعنوان پیشگویی کننده های خشونت همسر شناخته شدند.فراوانی حداقل یک مشکل سلامتی در یکسال پس از زایمان 77 % بود که شایعترین مشکلات گزارش شده به ترتیب: 48 % از زنان کمردرد،30 % اختلال خواب، ، 27 % سردرد، 27 % اختلال جنسی23 % بودند. حدود 38 % از زنان در مقطع زمانی یکسال پس از زایمان افسردگی داشتند. بین خشونت همسر با هریک از مشکلات سلامتی و افسردگی ارتباط آماری معنی داری دیده شد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه شیوع بالای IPV و ارتباط آن با افزایش احتمال مشکلات سلامتی مادران در دوران پس از زایمان را نشان می دهد. نتایج مطالعات محدود انجام گرفته در این زمینه در سایر کشورها به دلیل تاثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی بر اثربخشی مداخلات ممکن است قابل تعمیم به این منطقه نباشد بنابراین مطالعات مداخله ای برای کاهش شیوع و مزمن بودن آن پیشنهاد می شود.