تاثیر برنامه حرکت زودهنگام؛ بر مدت بستری، عملکرد مستقل و کیفیت زندگی بیماران سوختگی بستری در مرکز آموزشی درمانی سینا: کارآزمایی بالینی در سال 95

Abstract

چکیده: زمینه و هدف: سوختگی و جراحات مرتبط با آن، یکی از علل مرگ و میر و ناتوانی در سراسرجهان می باشد. عوارض عضلانی اسکلتی به دنبال سوختگی رایج است. لذا برنامه های توانبخشی اهمیت بالایی در بهبود وضعیت عملکردی و روانی- اجتماعی و کیفیت زندگی بیماران سوختگی دارند و به آنها در به دست آوردن عملکرد مستقل و بازگشت به جامعه و کار کمک می کنند. لذا این مطالعه با هدف تدوین یک برنامه حرکت زود هنگام، بر اساس شواهد علمی موجود و بررسی تاثیر آن بر مدت بستری ، عملکرد مستقل و کیفیت زندگی در بیماران سوختگی انجام شد. روش کار: این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی بالینی است، كه در آن تعداد 124 نفر از بیماران بستری در بخشهای سوختگی مرکز آموزشی درمانی سینا، در دو گروه کنترل و مداخله مشارکت نمودند. گروه کنترل مراقبت روتین و گروه مداخله برنامه حرکتی زودهنگام را دریافت نمودند. این برنامه حرکتی براساس متون پرستاری مربوط به سوختگی، توسط تیم پژوهش، تدوین شده بود. ابزار عملکرد مستقل برای ارزیابی عملکرد مستقل وکیفت زندگی نیز بر اساس پرسشنامه کیفیت زندگی بیماران سوختگی(BSHSB) ارزیابی شده است. هر دو ابزار برای هر دو گروه در زمان ترخیص و سه ماه بعد تکمیل شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS24و آزمونهای u من ویتنی و ویلکاکسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج مربوط به مقایسه نمرات عملکرد مستقل در دو گروه کنترل و مداخله در زمان ترخیص و سه ماه بعد نشان داد که در حیطه حرکتی، تفاوت معنی دار در بین دو گروه در زمان ترخیص و سه ماه بعد وجود داشت(p<0.001) . بدین معنی که نمرات عملکرد مستقل در گروه مداخله بالاتر بوده است. نمرات عملکرد مستقل، در حیطه شناختی نیز در قسمتهای فعالیتهای اجتماعی، نوشتن، وضعیت عاطفی- هیجانی، سازگاری با محدودیتها و استفاده از اوقات فراغت، حل مشکل، حافظه، آگاهی، تمرکز و قضاوت درست روی موضوع اصلی در گروه مداخله بالاتر از گروه کنترل بوده است.همچنین نمرات مربوط به کیفیت زندگی در زمان ترخیص در دو گروه کنترل و مداخله نشان داد که در قسمت توانایی انجام فعالیتهای ساده بجز نشستن و بلند شدن از صندلی، در تمامی قسمتها تفاوت معنی داری وجود داردp<0.001)). در حیطه های عملکرد دستها، تاثیر گذاری،تصویر بدنی،عملکرد جنسی، حساسیت پوست به گرما، مراقبت از نواحی سوخته و کارکرد متفاوت معنی دارp<0.001))مشاهده شد. بدین معنی که نمرات کیفیت زندگی در گروه مداخله بالاتر بوده است. در قسمت "ترجیح می دهم با خانواده ام باشم "از طرز برخورد خانواده ام خوشم نمی آید " خانواده ام بدون من آسوده تر و راحتتر خواهند بود، تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج مربوط به عملکرد مستقل و کیفیت زندگی در زمان ترخیص و سه ماه بعد از آن در دو گروه کنترل و مداخله نشان داد که پروتکول حرکتی در تمامی حیطه های عملکرد مستقل و کیفیت زندگیتاثیر گذاشته و موجب بهبود وضعیت بیمار شده است. همچنین پروتکول حرکتی مدت بستری را در بیماران سوختگی کاهش داده است. پیشنهاد می شود طرح جامعی در سطح مراكز سوختگی به عمل آید تا تاثیر پذیری این طرح اثبات و به عنوان پروتكول جامع ابلاغ و اجرایی گردد. همچنین پیشنهاد می گردد، این برنامه به عنوان بخشی از روشهای روتین در مراقبتهای پرستاری سوختگی گنجانده شود.