فرآیند ارتقای سلامت در مادران شیرده شاغل: یک مطالعه نظریه پایه
چکیده
چکیده: مقدمه: اکثر مادران شاغل در دوره ی شیردهی مجبور به بازگشت به محیط کار خود هستند. خستگی ناشی از شیردهی و مراقبت از شیرخوار از یک سو و فشار نقش ها و مسئولیت ها از سوی دیگر این گروه از زنان را از نظر سلامتی در معرض خطر قرار می دهد. مطالعه ی حاضر با هدف کشف فرآیند ارتقای سلامت مادران شاغلی که در حال شیردهی می باشند، در شهر تبریز بین سال های 93 تا 95 انجام شده است.روش کار: پژوهش کیفی حاضر با رویکرد نظریه پایه انجام گردیده است. نمونه گیری با انتخاب مادران شیرده شاغل به صورت هدفمند شروع گردید و به تدریج به صورت نمونه گیری نظری بر اساس کدها و طبقات بدست آمده تا رسیدن به اشباع ادامه یافت. در این مطالعه تا رسیدن به مرحله اشباع، با 28 مشارکت کننده (شامل 20 مادر شیرده شاغل، 3 همسر، 2 مادر، 1 نفر مسئول محیط کار و 2 نفر از همکاران) مصاحبه انجام شد.مشارکت کنندگان اصلی مطالعه شامل مادران شاغلی بودند که پس از اتمام مرخصی زایمان به محیط کار خود بازگشته، در حال شیردهی بوده و متعهد به ادامه آن بودند. داده ها با استفاده از روش کوربین و استراوس نسخه 2008 تحلیل شدند.یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که نگرانی اصلی مشارکت کنندگان" غفلت از نیازهای کودک" می باشد. عوامل زمینه ای که منجر به ایجاد این نگرانی اصلی می شود شامل "عذاب وجدان مادرانه"، " مادری آمیزه ای از دشواری و لذت"، "سلامتی اولویتی گم شده"، " فشار نقشی چندگانه نامتناسب"، "تنهایی و بی یاوری" و "آسیب زائی و بازدارندگی محیط کار" می باشد.مادران از راهبرد اساسی و پایه "بازتعریف زندگی با محوریت نیازهای کودک" جهت مواجهه با دغدغه اصلی خود استفاده می کنند. بازتعریف زندگی با محوریت نیازهای کودک فرآیند روانی اجتماعی غالب و رایج در بین داده ها بوده و شامل گام های "شکوفاسازی غریزه مادری"، "متعادل سازی کار- خانواده"، "تکاپو برای اصلاح شیوه ی زندگی" و" یاری جوئی" می باشد و در نهایت منجر به فرسودگی جسمانی و روانی به همراه رشد و بالندگی می شود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه، برنامه ریزی برای ترویج مشارکت مردان در برنامه های مراقبت از کودک و مداخلات آموزشی برای افزایش دانش مردان در مورد نیازهای مراقبتی مادران شیرده ضروری می باشد. تلاش برای ایجاد خط و مشی های دوستدار خانواده در محیط کار مانند برنامه های کاری انعطاف پذیر، اشتغال نیمه وقت و فراهم نمودن تسهیلات نگهداری کودک در محیط کار مانند مهدکودک ها برای ارتقای سلامتی این گروه از زنان ضروری به نظر می رسد. همچنین با توجه به اینکه احساس گناه ناشی از عدم ایفای صحیح نقش مادری همواره با مادران همراه می باشد، ارتقای مهارت های والدی و تاکید بر شایستگی های مادری آنان از سوی فراهم کنندگان مراقبت های بهداشتی جامعه پیشنهاد می گردد.