فرآیند سازگاری در بیماران سیروز کبدی، ارائه ی مدل مراقبتی

Abstract

چکیده: مقدمه: بیماران سیروز کبدی از مشکلات متعدد جسمی، روانی و اجتماعی ناشی از بیماری و درمان آن رنج می برند. وجود این مشکلات باعث می شود نحوه ی سازگاری با بیماری و درمان‌های آن چالش بزرگی برای این بیماران و محققان محسوب شود. لذا طراحی الگوی مراقبتی به بیماران و مراقبین کمک خواهد کرد تا با آگاهی بیشتر در مسیر سازگاری با بیماری گام بردارند. از آنجایی که طراحي مدل مراقبتی برای سازگاري در بیماران سیروز کبدی مستلزم درک کامل فرآیند سازگاری در بیماران است، به این منظور انجام پژوهش زمينه اي كه در آن تجارب بیماران سیروزی تبيين گردد، ضروري به نظر مي رسد. اين پژوهش با دو هدف كلي تبيين فرآيند سازگاري در بیماران سیروز کبدی و ارائه مدل مراقبتی انجام شده است. روش كار: برای هدف اول پژوهش با مطالعه كيفي از نوع تئوري زمينه اي، فرآيند سازگاري بيماران بر اساس تجارب و تعامل آنها با ديگران مورد مطالعه قرار گرفت. داده ها از طريق مصاحبه های بدون ساختار و نيمه ساختار و يادداشت هاي عرصه جمع آوري شد. نمونه گيري با انتخاب بيماران سیروز کبدی بصورت هدفمند شروع و بتدريج بصورت نمونه گيري تئوريك بر اساس کدها و طبقات بدست آمده تا اشباع نظريه ادامه یافت. در اين مطالعه برای رسيدن به مرحله اشباع نظريه، با32 مشاركت كننده (شامل20 بيمار،8 نفر اعضاء خانواده ی بیمار، 2 پزشك و 2 پرستار) مصاحبه شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها همزمان با جمع‌آوری داده‌ها و با استفاده از رویکرد استراس و کوربین(1998) انجام شد. پس از شناسايي مفاهيم اساسي فرآيند سازگاري، الگوي پيشبرد سازگاري در بيماران سیروز کبدی با استفاده از راهبرد ساخت نظريه ی واكر و اوانت طراحي گرديد. یافته ها: يافته ها در رابطه با هدف اول، در مرحله كدگذاري باز2850 کد اوليه بود كه در 82 طبقه دسته بندي شد. سپس اين طبقات، با كدگذاري محوري به 8 طبقه محوري طبقه بندي شدند که شامل "درک تهدید بیماری"، "ناامیدی به درمان"، "انگ بیماری"، "تعلیق مرگ و زندگی"، "تعامل با بیماری"، "تلاطم زندگی"، " منابع و موانع سازگاری با بیماری" و "بازیابی زندگی" می باشند. تحلیل مقایسه ای و مداوم داده ها نشان داد که مساله اصلی مشارکت کنندگان تهدید بیماری می باشد که "تلاش برای حفظ تمامیت وجودی" به عنوان متغییر مرکزی نقش اصلی را در فرآیند سازگاری دارد. در مرحله دوم پس از شناسايي مفهوم اساسي فرآيند سازگاري، مدل پرستاري با محوريت مفهوم "پيشبرد حفظ تمامیت وجودی در بیماران سیروز کبدی" با استفاده از نتایج مطالعه زمينه اي و نظريه هاي مرتبط، طراحي گرديد . نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد سازگاری با بیماری سیروز کبدی، مفهومي چند بعدی، منحصر به زمينه (بيماري، درمان و محيط) و دارای روند تکاملی مثبت در راستاي تلاش براي حفظ تمامیت وجودی خود است که در آن بیماران با ارتقاء درک خود از بیماری و درمان و با استفاده از استراتژی‌های سازگاری خود بر محدودیت‌های ناشی از بیماری غلبه کرده و آن را به عنوان جزئی از زندگی‌ خود می‌پذیرند.