تدوین الگوی کوچک سازی در بیمارستانهای دولتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهر تبریز

Abstract

مقدمه: بیمارستانها مهمترین سازمان بهداشتی درمانی و مصرف ¬کننده¬ی بخش اعظم بودجه¬ی بهداشت و درمان هر کشوری به شمار می¬روند. بنابراین توجه به عملکرد موثر و هزینه¬های آن از ضروریات است. بسیاری از کشورها با بکارگیری استراتژیهایی در جهت کارآمد نمودن و پاسخ گویی هر چه بیشتر بیمارستانها گام برداشته¬اند. یکی از این استراتژیها کوچک¬سازی است که با استفاده از روشهای مختلفی تحقق می¬یابد. این مطالعه با هدف تدوین الگوی کوچک ¬سازی در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز طراحی و اجرا گردید. روش کار: این مطالعه پژوهشی کیفی و از نوع کاربردی است که در اجرای آن از سه روش مرور سیستماتیک، بحث¬گروهی متمرکز و تکنیک دلفی استفاده شده است. روش مرور سیستماتیک با شناسایی پایگاه داده¬ها و کلید واژه¬های مناسب و تعریف معیارهای ورود و خروج انجام گرفت. بحث گروهی متمرکز به منظور تعیین واحدهای قابل ادغام و برون¬سپاری طی سه جلسه و با شرکت 20 نفر از صاحب¬نظران تشکیل گردید. تجزیه و تحلیل داده¬های بدست آمده در این مرحله بروش تحلیل محتوا انجام شد. در نهایت بمنظور شناسایی شاخصهای مد نظر و اولویت¬بندی واحدهای بیمارستانی قابل ادغام و برون¬سپاری از تکنیک دلفی بهره¬ گرفته شد. بدین ترتیب که براساس یافته¬های مراحل پیشین پرسشنامه¬ای بر اساس مقیاس لیکرت تهیه و در سه مرحله در اختیار 24 نفر از صاحب¬نظران قرار گرفت. لازم به ذکر است که روش انتخاب صاحب¬نظران در دو مرحله¬ی اخیر بروش نمونه-گیری مبتنی بر هدف بود. یافته¬ها: روشهای شناسایی شده برای کوچک¬سازی بیمارستان طبق مطالعات شامل کاهش تعداد کارکنان ، کاهش تعداد تخت، برون¬سپاری ، ادغام بخشها و واحدهای بیمارستانی و روش ترکیبی بود. مهمترین پیامدهای استفاده از این روش¬ها مربوط به هزینه، درآمد، ویزیت¬ها و جراحی¬های سرپایی، مدت اقامت و میزان پذیرش در بیمارستان¬ها، نرخ مرگ و میر، رضایت ذی نفعان، بارکاری و سلامت روانی کارکنان، میزان غیبت از کار و انرژی صرف شده توسط کارکنان و مدیران برای امور فرعی بود. طی جلسات بحث ¬گروهی شش درون مایه¬ی اصلی و هجده زیر موضوع شناسایی گردید. درون¬مایه¬های اصلی شامل مفاهیم کوچک¬سازی، بستر و شرایط لازم برای کوچک سازی، جنبه¬های مختلف برون¬سپاری در بیمارستانها، عوامل تعیین¬کننده¬ی ادغام درون و بین بیمارستانی، شاخصهای مدنظر در کوچک¬سازی و چالش¬های پیش روی کوچک¬سازی در ایران می¬شد. نتایج نظرسنجی دلفی مشخص نمود که صاحب¬نظران با برون¬سپاری بیش از ادغام واحدهای بیمارستانی موافق هستند. شاخص¬های هزینه و موازی کاری بااهمیت¬ترین و شاخص¬های دسترسی به خدمت و پاسخ¬گویی کم اهمیت¬ترین شاخص¬های مدنظر برای ادغام و شاخص¬ کیفیت بااهمیت¬ترین ¬ و شاخص بار کاری پرسنل کم اهمیت¬ترین شاخص¬ مدنظر برای برون¬سپاری بود. واحدهای پشتیبانی و پاراکلنیکی نیز به عنوان واحدهایی که بیشترین پتانسیل را هم برای ادغام و هم برای برون¬سپاری داشتند معرفی شدند. بحث و نتیجه¬گیری: نتایج مطالعات نشان می¬دهند که روشهای مختلف کوچک¬سازی بیمارستان نتایج مفیدی در بهبود عملکرد بیمارستانها داشته¬اند. با این وجود در بیشتر مواقع اجرای درست تعیین کننده¬ی موفقیت کوچک¬سازی بوده است. در این خصوص صاحب¬نظران تعریف شاخصهایی را بمنظور سنجش موفقیت کوچک¬سازی و تدوین قوانین لازم و الگویی جامع که مراحل فرایند کوچک¬سازی را مشخص نماید ضروری دانسته¬اند. کلیدواژگان: کوچک¬سازی، مرورسیستماتیک، تکنیک دلفی، بحث گروهی متمرکز، ادغام، برون¬سپاری، بیمارستان